HAYVANLARA NİÇİN BAKARIZ?

John Berger, hayvanların tarafında!

John Berger’in “Hayvanlara Niçin Bakarız?” adlı kitabı, hayvan doğa ve insan arasındaki ilişkiye odaklanmamızı sağlıyor. Yazar, kitaptaki metinleri farklı zamanlarda kaleme almış. Bu metinleri Türkçeleştiren ise Cevat Çapan olmuş. Hayvanlara Niçin Bakarız, Deli Dolu Yayınları etiketiyle kitapçılarda yerini alalı epey oldu. Kitapta kimi zaman bir farenin öyküsünü buluyor, kimi zaman hayvanat bahçesinin anti doğal ortamında hayvanların neler hissediyor olabileceği üzerine kafa yoruyor, kimi zaman da çizgi filmlerde hayvanların nasıl konumlandırıldığını okuyoruz.

Kitapta, hayvanlara eski çağlardan beri nasıl bakıldığı ve insanın gündelik yaşamına hayvanların nasıl tezahür ettiği üzerinde duruluyor. Berger bunu yaparken felsefe, edebiyat, antropoloji gibi dallardan beslenmeyi de ihmal etmiyor. Bunun yanı sıra insan – hayvan ayrımının, simgesel düşünebilme yeteneğinin ve dilin önemi üzerinde de duruyor. Ama ilk simgelerin hayvanlar olduğunu atlamadan! Burada uzun bir tarih sahnesini ayaklarımızın altına seriyor Berger.

19. yüzyılla beraber değişen hayvanlara bakış açımız okurken bizimde tüylerimizi diken diken ediyor. 19. yüzyıla kadar hayvanlarda insani nitelikleri gören ve onlarla ilişkileri olduğunu yadsımayan insan, Descartes ile beraber bir kopuş yaşıyor. Bundan sonra ruhtan yoksun diye görülen hayvanlar, insanlık için bir makine modeline indiriliyor. Berger, günümüze yaklaşırken de hayvanları ve doğayı görme biçimlerimizi sıralıyor ve geliştiriyor. Bir anda sanat tarihinde hayvanların neyi temsil ettiğine odaklanmışken, bir anda endüstrileşmenin hayvanlar üzerindeki etkisini okurken buluyoruz kendimizi. Berger bunların hepsini oldukça akıcı bir dille yapıyor. Bizi sona göre götüren bölümlerde ise en çok kendimizle yüzleşmekten utanç duyuyoruz, çünkü hayvanların ne şekillerde insanların kuklası haline dönüştüğünü görüyoruz.

Çoğunluğumuz ne yazık ki! doğadan ve hayvandan bu kadar uzaklaşmışken, kesinlikle es geçilmemesi gereken bir kitap..

Kaynak: Elif Benan Tüfekçi / Gaia Dergisi

TEŞEKKÜRLER PAN YAYINLARI

Evinizde, ofisinizde kullanmadığınız ne kadar eşyanız var hiç düşündünüz mü? İstatistiklere göre sonra kullanırım diye saklanan eşyaların %80’i hiçbir zaman kullanılmıyor. Bu birikim de karışıklıklara ve verimsizliğe neden oluyor. Bunu fark etmiş Japonlar sadeleşmeyi hayatlarının her alanında kullanıyorlar. 

Peki biz nasıl sadeleşebiliriz? 

İşte minimalist bir yaşama kavuşmak için atılması gereken üç adım...

Minimalist yaşam: 3 adımda hayatı sadeleştirme önerileri

Mimar Tadao Ando; “Japon hayat görüşü, gereksiz olanların elenmesi ve uzaklaştırılması ile daha da büyüyen basit bir estetik algısını kucaklamaktadır.” 

Hayatı sadeleştirin.

Bu mottoya daha önce çok defa denk gelmiş, fark etmiş, benimsemiş, benimsemeye karar vermiş olabilirsiniz. Sadelik ve minimalizmi özümsemiş hayat stilleri ile dünya çapında ün salmış Japon Kültürü’nü yazılı ve sosyal platformlar aracılığıyla büyük bir ilgi ile takip ediyor; yazılarımda da değinmeye çalışıyorum.

Neden sadeleşmeliyiz?

Japonlar, özellikle son günlerde medyadan da takip etmiş olabileceğiniz gibi çok çalışkan ve hatta bu hususta fark etmeden ölümü bile göze alacak kadar işkolik insanlar. Bir ada ülkesi olmaları, nüfuslarının yoğunluğu dolayısıyla özellikle kalabalık olan metropol kentlerdeki yaşam alanları, ülkemizdeki standart apartman dairelerinin metrekarelerine oranla bir hayli küçük. Dolayısıyla “Atma, onlar sonra lazım olur.”, “Bunun anısı var.”, “Şu indirimdeydi, 4 tane aldım.” gibi düşünceler ile söylenmiş cümlelerin, minimal yaşamı benimsememiş olanların hayatında pek de bir karşılığı yok.

Yapılan araştırmalara göre; tabii ki alım potansiyelleri, bulundukları toplum ve dayatmaları dolayısıyla Türkiye’nin bir hayli üzerinde olan ABD’li bir birey, ömrünün ortalama bir (1) senesini kaybettiklerini aramakla geçirmekteymiş. Aynı şekilde istatistiklere göre daha sonra kullanmak üzere sakladığımız eşyaların %80 gibi bir oranını hiçbir zaman kullanmamaktaymışız. Dolayısıyla karışıklık, çokluk, ihtiyaç harici eşyalarla çevrili şekilde olmadan, daha verimli ve zaman kontrolünü elimize alabilmemizi sağlayacak aşağıdaki 3 basit adımla minimalist bir hayata geçiş sürecini başlatabilirsiniz. Bu şekilde, fazlalıklar içinde boğulmadan, daha özenle ve üzerinde düşünülerek seçilmiş eşyalar ile hem fazla tüketimden kaçınacak, doğaya ve geri dönüşüme katkı sağlayacak; hem de eşyalara ayıracağınız vakti kendi kişisel gelişim ve tecrübelerinizi arttırmak için kullanabileceksiniz.

ÖNERİ 1 

Size, özel bir sevinç ve gereksinim vermeyen kıyafet, ayakkabı, çanta ve aksesuarlarınızı ayırarak başka ihtiyaç içindekilere bağışlayın. Kalan eşyaları düzenli bir şekilde katlayarak toplayın.

ÖNERİ 2 

Dairenizin özellikle büyük karışıklık içinde olabilen giriş avlusunu sadece günlük kullanımdaki ihtiyaçlar için yeniden düzenleyin. Anahtar, mont, cüzdan, telefon ve ayakkabılar gibi eşyalar harici gereksiz olan her türlü eşyayı ayıklayın.

ÖNERİ 3

Dolap ve raflardaki yoğunluğu ve yığılmaları düzenleyip, geri dönüşebilecek, bağışlanabilecek veya satılabilecek ürünleri ayırın. Bunları ayırma işlemini; banyo, yatak odası, mutfak, oturma odası, çalışma odası gibi evin değişik odalarında farklı günler içinde yapabilirsiniz.

"Sadelik, en yüksek gelişmişlik düzeyidir" 

Leonardo da Vinci

Kaynak: Patriot Danışmanlık

SANAT, İNSANI AKILLI VE DUYARLI YAPIYOR

Sanat çocukların daha iyi düşünmelerini ve daha iyi insanlar olmalarını sağlıyor.

Yaratıcı işlerle uğraşanlar muhtemelen sanatın ilkokul eğitiminde önemli olduğuna katılacaklardır. Ancak okul yöneticileri buna katılmadıkları için, Arkansas Üniversitesinden bir grup sosyal bilimci, sanatla uğraşmanın faydalarını bilimsel olarak kanıtlamaya uğraşıyor. Education Next ve Educational Researcher’da yayınlanan araştırma sonuçlarına göre, müze ve performans sanatı merkezi gibi kültürel mekanlara giden öğrenciler sadece sanatla ilişkili derslerde daha yüksek notlar almakla kalmıyor aynı zamanda daha anlayışlı oluyor, tarihsel empati kurabiliyor, eğitimsel bellekleri ve eleştirel düşünme becerileri gelişiyor.

Eğitim reformu profesörü ve ekipteki araştırmacılardan biri olan Jay P. Greene, “Değişiklikler gözlenebilir ve çok dikkat çekiciydi” diyor. Özellikle bir müze gezisinin “öğrenciler üzerinde kesinlikle etki bıraktığı” gözlenmişti. Greene’e göre bu geziye katılan öğrenciler, öğrendikleri şeyleri “not almak ya da sınavdan geçmek gibi herhangi bir dış sebep gerekmeksizin” hatırlayabiliyorlar.

Büyük Bir Okul Gezisi

45,000 metrekarelik Crystal Bridges Amerikan Sanatı Müzesi, iki yıl önce açıldığında 11,000 öğrenciye ücretsiz müze gezisi sundu. Çekilişle belirlenen gruplar müzeyi ziyaret etti ve bir saatlik gezileri boyunca beş tablo incelediler. Geziler öğrenciye yönelik olarak düzenlendi, yani küratörler ders anlatmak yerine çocuklara tablolar hakkında temel bilgiler vererek, öğrencilerin tablolarla ilgili sorularını cevapladı ve tablolar hakkındaki tartışmaları yönettiler.

Müze gezisinden yaklaşık üç hafta sonra öğrenciler müze deneyimleriyle ilgili bir anket formu doldurdular. Ankette, gördükleri tablolarla ilgili soruların yanı sıra başkalarına karşı gösterdikleri hoşgörüye ve farklı tarihi dönemlerde yaşamış insanlarla empati kurup kuramadıklarına dair genel sorular yer alıyordu. En sonunda da, müzede görmedikleri yeni bir tabloyla –Bo Bartlet’in Kutu isimli tablosu- ilgili kısa bir kompozisyon yazmaları istendi. Müze gezisi için çekilişe katılan ama grup gezisi kazanamayan öğrenciler kontrol grubunu oluşturuyordu. Onlara da aynı şekilde empati ve hoşgörü ilgili sorular soruldu ve Kutu hakkında kısa bir kompozisyon yazmaları istendi. Daha sonra bu kompozisyonlar, bağımsız kişiler tarafından, eleştirel düşünme becerilerini değerlendirme konusunda saygın bir program temel alınarak değerlendirildi.

Sanat İnsanı Akıllı ve Duyarlı Yapıyor

Greene’in ekibi, test grubundaki öğrencilerin öğrendikleri “akademik” bilginin çokluğu ve müzede gördükleri resimlerle ilgili hatırladıklarını görünce çok şaşırdı. Öğrenciler, tablolardan birinin Büyük Buhran sırasındaki maddi desteklerle ilgili olduğunu, bir diğer tabloda ise ise kölelik karşıtlarının şeker üretimi protestosunun anlatıldığını hatırlıyorlardı.

“Bu tarihi ayrıntılar aslında küratörün standart sunumunda yoktu” diyor Green. Yani, tablolar hakkında tartışma ve soru cevap şeklindeki sunum, öğrencilerin tablolar hakkında alâkalı ve önemli sorular sormasına neden olmuştu. Ancak müze tecrübesindeki bir şey, öğrencilerin bu bilgiyi aradan neredeyse bir ay geçtikten sonra hatırlamalarını sağlamıştı. Pek çok çocuğun, sınavlarını geçmek için öğrendiği şeyleri çabucak unuttuğu düşünülecek olursa bu çok dikkat çekici bir durumdu.

Dahası, Greene’e göre, çocuklar ilk kez gördükleri bir tablonun analizini yaparken, eğer müzeye gittilerse daha gözlemci oluyorlardı. “Müzeye giden çocuklar, yeni tablodaki ayrıntıları, müzeye gitmeyen çocuklara göre çok daha iyi gördüler” diyor Greene. Müzeye giden çocuklar, tabloyu kendi deneyimleriyle ilişkilendirme, alt metinleri saptama ve sanatı farklı yorumlama konusunda da daha iyilerdi. Ayrıca, tabloda tasvir edilen insanlar ve durumlarla, kontrol grubunun yapamadığı bir şekilde empati kurabiliyorlardı.

Okulun Dışına Çıkın

“Bu araştırmadan önce insanlar bize çocukların bir müzeye gittiklerinde sadece pencereden dışarıyı seyrettiklerini söylemişti” diyor Green. “Ama durum hiç de öyle değil. Çocuklar çevrelerine dikkat ediyor, bilgiyi özümsüyorlar.” Bu, kısmen, müzede yaşanan tecrübenin ders dışı bir formata sahip olmasıyla ilişkili olabilir ama Greene araştırmanın böyle sonuçlanmasının, öğrencileri her zamanki okul ortamından çıkararak onları kültürel bir ortama götürmekle de ilgili olduğunu düşünüyor.

Greene, “Öğrencilere bir tablonun yüksek kaliteli bir reprodüksiyonunu gösterebilirsiniz ama bu aynı şey olmaz” diyor. “Müzelerin mimariyi önemsemesinin sebebi de budur. Bu binalar insanların zihinlerini, yaşayacakları tecrübeleri algılamaya hazırlar.”

Greene’e göre, “Kültürel deneyimlere aç” şehirlerde, müzeye giden ve gitmeyen çocuklar arasındaki en çarpıcı farkın düşük gelirli kesimden gelenler arasında görülmesi şaşırtıcı değil. Hayatlarında ilk kez bir müzeye giden çocuklar eleştirel düşünme, empati ve hoşgörülerinde çok çarpıcı gelişmeler kaydettiler.

Elbette okul yönetimleri hâlâ bir sanat müzesini gezmenin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini daha geleneksel konularda da geliştirip geliştiremeyeceğini bilmek istiyor. “Sanatın, bir yapbozu ya da bir matematik problemini çözerken daha iyi düşünmenizi sağlayıp sağlamayacağını bilmiyoruz” diyor Greene. “Ama matematik ya da kitap okumanın iyi olduğunu anlamamız için bunları sanat diline tercüme etmemiz gerekmiyor. Öyleyse sanatı neden kitap okuma ve matematik diline tercüme ediyoruz? Sanat kendi başına bir şey yapmaktır, biz de bunu önemsiyoruz.”

Kaynak: galasanat

SANAT VE SANATÇIYI
DESTEKLİYORUZ

BÖYLE DE YÜRÜNMEZ Kİ!

ABD’de yaşayan Meredith Eberhart adlı adam bundan 15 yıl önce, 61 yaşındayken uzun bir yürüyüşe çıktı. Eberhart daha sonra yürüdükçe yürüdü ve sonunda hep yürüyerek yaşamaya karar verdi.

75’ine merdiven dayamış Eberhart, 15 yıl önce çıktığı uzun yürüyüşün ardından durmadan yürüyor. Eberhart, bugüne kadar yaklaşık 7000 kilometre yürüdü. Evi Florida’daydı ancak Georgia’da satın aldığı bir arazide yalnız başına zaman geçirmeye başladı.Yıllarca görme bozukluğu alanında çalışan, evli ve iki çocuklu Eberhart 1993’te emekli oldu.

Bu sırada eşiyle bağları koptu. Bir sonraki beş yıl, kendisinin de hatırlamadığını söylediği, hayatının karanlık ve zorlu bir dönemiydi.

Yaşadığı yerde sürekli yürümeye başladı. Yürüyüşlerini bir noktada sistemli hale getirdi. Tren istasyonları arasında yürümeye koyuldu. Böylelikle Pensilvanya’ya kadar vardı. 1998’de yani 60 yaşında kendi hayatında da bir arayışa tekabül eden uzun bir yürüyüşe çıktı.

“Daha az şeye sahip oldukça daha mutlu oldum”

Vahşi doğa alanlarından da geçerek Florida’dan kuzeye, Quebeck’e yürüdü.

Bu yürüyüş onun hayata yaklaşımını değiştirdi. Dokuz ay sonra eve döndüğünde farklı biriydi. Duş almayı bıraktı, saçlarını uzattı. Yıllar içinde biriktirdiği kitapları teker teker yaktı. Kendisine farklı bir isim verdi. 2003’te eşinden ayrıldı. Evi ve birçok maddi varlığını eski eşine bıraktı. Georgia’daki araziyi de çocuklarının üzerine geçirdi.

Eberhart o günden bu yana durmadan yürüyor. Guardian için haberi hazırlayan gazeteci de, Eberhart’ın haberini onunla yürüyüşüne günler boyunca eşlik ederek gerçekleştirdi. Eberhart hayatta sadece küçük bir sırt çantasıyla yürüyerek yaşamasını şu sözlerle anlatıyor:

“Arkadaşlarıma şunu diyorum: Her geçen yıl sahip olduklarım azaldı ve her geçen yıl daha mutlu bir adam oldum. Hiçbir şeyim olmayınca ne olacağını merak ediyordum. Böyle geldik, böyle gidiyoruz. Sanırım sadece buna biraz daha erkenden hazırlık yapıyorum.”

Kaynak: / Gaia - BBC Türkçe Servisi

BİR GEZGİNİN ANILARI

Christian Lindgreen’in kıskanacağınız anıları 

Christian Lindgreen 18 yaşına geldiğinde eğitimini bırakmış. Kira kontratının da bitmesinin ardından dünyayı gezmeye başlayan Lindgreen, yollarda geçirdiği dokuz yılın ardından Nijerya’dan Kuzey Kore’ye kadar toplamda 97 ülke gezdi. Gezgin olunmaz gezgin doğulur diyebilir miyiz bu anıları kıskanırken?

Verdiği röportajlardan birinde Lindgreen, seyahat etme arzusunun damarlarında gezindiğinden bahsediyor. Kendi ebeveyinleri ve onların da büyükleri aynı kendisi gibi gezgin bireyler. Ailesindeki birçok birey genç yaşta dünyayı gezmeye başlamış. Bu sebepten ötürü de Christian’ın çocukluk evi dünyanın dört bir yanından gelen eserlerle dolup taşmış. Lindgreen, gezilerine finansman sağlamak için ise gezdiği yerlerde çiftçilik ve öğretmenlik de dahil olmak üzere birçok işte çalışmış.

Lindgreen’in blogunda ise bir zamanlar Aral Gölü adı ile anılan günümüzde ise dünyanın en genç çölü ünvanına sahip Aralkum Çölü‘nden bir görüntü dikkat çekiyor. Blog yazısında Lindgreen Aral Gölü’nün 1960’larda dünyanın en büyük dördüncü gölü olduğundan bahsediyor. Zamane Sovyetler Birliğinin en gözde tatil merkezlerinden biri olan Aral Gölü, son 50 yılda yaşadığı aşırı kuraklık ve çevre katliamları sebebiyle yüzde 90 küçülerek çöle dönüştü. Kendi sözleriyle ise bu durumu şöyle açıklıyor; “Bu günlerde görebileceğiniz tek şey geçmişteki görkemin harabeleri. Moynak gerçekten hüzünlü bir yer. Ancak Orta Asya’da görülmesi gereken yegane yerlerden de biri.”

Lindgreen yılda bir defa ailesini görmek için ülkesine dönüyor. Son sekiz yıldır özenli gezi programı sebebiyle doğum gününü ve yılbaşıları hep yolda geçiriyor. Şimdilerde tek amacı tüm ülkeleri gezmek. Ancak acelesinin olmadığının da altını çiziyor. “Orta Asya’ya iki defa, Nepal’e altı defa ve Güney Doğu Asya’daki tüm ülkelere en az üçer defa gittim, birkaç defa Amerika’yı on defadan fazla da Çin’i gezdim. Hoşuma giden yerleri tekrardan gezmeyi seviyorum. Daha fazla yer gezmektense beni cezbeden yeri derinlemesine keşfetme fırsatını tercih ediyorum” diyor.

Lindgreen birkaç arkadaşını ziyaret etmek için Avrupa’ya gitmesinin ardından bir sonraki durağının Orta Doğu olacağını söylüyor. Ardından ise büyük ihtimalle Papua Yeni Gine‘ye gidecek. Herkesin gezmesi gerektiğinin altını çizen Lindgreen, insanların gezdikçe kendileri, dünya ve diğer kültürler ile ilgili daha çok şeyi eğitim görmekten daha sağlıklı bir biçimde öğreneceklerinden bahsediyor.

Kaynak: The Plaid Zebra, Christian Lindgreen, Unusual Traveler, Instagram

DÜNYANIN EN ÜNLÜ MEYDANLARI

SEVİL ÖZDİL - Hemen hemen her ülkenin kalbinin attığı, insanların hınca hınç doldurduğu simgesel meydanları vardır. Bu meydanlar coşkulu kutlamalara sahne olduğu gibi mitinglerin ve büyük halk hareketlerinin de sessiz tanıklarıdır. İçinde tarih yatan bu meydanlar eğlenceli ve hareketli görünseler de şehirlerin, ülkelerin yaşanmışlıklarını barındırır hem adımda. Ölümlerle sonuçlanan kanlı baskınların, halk eylemlerinin ve devrimlerin hatta özgürlük sloganlarının yankılandığı anların şahididirler. Sosyal hayatın hiç durmadığı dünyanın en ünlü meydanlarını bu yazımızda sizler için derledik.

1 - KIZIL MEYDAN - Moskova / RUSYA

Kanlı olaylara şahit olduğu kadar dünyaca ünlü sanatçıların konserlerine ve festivallere de tanık olan meydan mimarisiyle adeta bir masalın içinden fırlamış gibi göz kırpıyor. Saint Basil Katedrali, Devlet Tarih Müzesi, Lenin'in Mozolesi ve Kremlin'le çevrili Kızıl Meydan turistler kadar halkın da yoğun ilgi gösterdiği bir meydan. Kış aylarında dev bir buz pateni pistine dönüşen meydanda saatlerce kayabilir ve meydanın ışıl ışıl renkleriyle gecenin tadını çıkarabilirsiniz.

2 - TİANANMEN MEYDANI - Pekin / ÇİN

Hükümeti protesto eden binlerce öğrencilinin katledildiği bu kanlı meydan nice büyük ayaklanmalara tanıklık etmiş. Kapıda ise ziyaretçilerini karşılayan mermerden dört aslan heykeli var. Kuzeybatıda bulunan aslanın karnında 1989'da yaşanan katliamda isabet eden bir kurşunun bıraktığı delik halen görülebilir. Mao'nun mezarı, Çin Devrim müzesi, Sovyet tipi binalar ve anıtlarla çevrili olan Tiananmen halen dünyanın en büyük meydanı. Her ne kadar kanlı bir katliama şahit olsa da halen dünyanın en çok ziyaret edilen yerlerinden sadece biri. Tiananmen Meydanı'nın kuzey tarafında her gün sabah ve akşam saatlerinde bayrak töreni düzenleniyor.

3 - PLAZA MAYOR MEYDANI - Madrid / İSPANYA

İspanya kadar Madrid'in de en ünlü meydanı Plaza Mayor, günümüze gelene kadar boğa güreşleri için arena, pazar yeri, futbol sahası, konser alanı olarak kullanılmış; hatta eski dönemlerde idamlara sahne olmuş bir yer. Madrid'e gelen turistlerin ilk durağı olan bu meydan ilk yapıldığı zamanlarda kent duvarlarının dışında kalmış. Bu devasa meydan şimdi ise; bir zamanlar fırıncılar loncasının evi olan renkli yapı Casa de la Panadería'nın ve Kral III. Philip'in anıtının hemen karşısında kalıyor.

4 - MAKEDONYA MEYDANI - Üsküp / MAKEDONYA

Bir köprüyle kentin eski pazar yerine bağlanan meydan Üsküp'ün ana meydanı. Meydan 1963 yılında yaşanan büyük depremde neoklasik yapılı devasa ulusal bankası ve ordu evi yıkıldı. Bunun üzerine yeniden inşa edilen meydan bir hayli genişlemiş durumda. Ortasında Büyük İskender'in heykelinin olduğu meydan günümüzde kentin canlı, enerjik ve turistik noktalarından biri konumunda. Meydana çıkan üç ana yol var: Japon kiraz ağaçlarıyla süslü Maksim Gorki, tamamen yayalara açık olan Dimitar Vlahov ve Makedonya Caddesi. Meydan; şenliklere, konserlere ve festivallere ev sahipliği yaptığı kadar zaman zaman protesto ve gösterilere de sahne oluyor.

5 - TRAFALGAR MEYDANI - Londra / İNGİLTERE

Londra'nın merkezinde, National Art Gallery'nin ana giriş kapısının baktığı Trafalgar Meydanı, adını 1805 yılında Trafalgar Savaşı'nda ölen Amiral Horatio Nelson'dan alır. Meydanın ortasında 46 metre yüksekliğe sahip granit bir sütün ve üzerinde 5,5 metre boyunda Nelson'un heykeli bulunuyor. Tüm kenti buradan seyreden Nelson anıtının etrafı devasa boyutlardaki aslan heykelleri ve çeşmelerle çevrili. 1820 yılında pek çok binanın yıkılması ile düzenlenen meydan, sabahın ilk ışıklarına kadar süren eğlencelere, konserlere ve politik amaçlı gösterilerin sıkça sahne oluyor.

6 - TIMES MEYDANI - New York / ABD

1904 yılının yılbaşı akşamı meydanda bulunan yeni binasına havai fişek kutlamaları ile taşınan New York Times gazetesinden adını alan Times Meydanı, yıl boyunca ortalama 50 milyon kişi tarafından ziyaret ediliyor. New York Times'ın taşınmasıyla başlayan ve günümüzde gelenek haline gelen havai fişek kutlamaları her yılbaşında binlerce insanı buraya topluyor. Times Square, hiç kuşkusuz sadece Amerika'nın değil, tüm dünyanın en ünlü meydanlarından biri. Neon ışıkları, metrelerce yüksekliğe sahip plazaları ve reklamların ardı ardına aktığı dev LED ekranlarıyla günün 24 saati hayat dolu, uyku nedir bilmeyen bir meydan. Sadece yayalara ait olan alanlara kafelerin serpiştirdiği masalar, buranın hareketliliğini daha da arttırıyor.

7 - PIAZZA NAVONA MEYDANI - Roma / İTALYA

Bernini'nin muhteşem çeşmesi, birbirinden renkli eğlenceleri bu meydanın harikalar diyarı olduğunun bir kanıtı adeta. Meydan; kafeleri, seyyar satıcıları ve sokak göstericileri ile gün boyunca hareketli. Soğuk kış gecelerinde bile insanların akın ettiği, keyifli sohbetlerin mekanı olan bu güzel meydan, Noel alışverişi için de birebir. Meydanda yer alan 3 çeşmenin en ünlüsü ise Bernini tarafından tasarlanan Dört Nehir Çeşmesi. Çeşmenin hemen arkasında Sant Agnese in Agone Kilisesi bulunuyor. Roma'nın en ünlü kiliselerinden sadece biri olan San Luigi dei Francesi ise hemen binaların arkasında muazzam güzelliğiyle duruyor.

8 - YONGE-DUNDAS MEYDANI - Toronto / KANADA

Burası sanki Toronto'nun Times Meydanı. .Yonge ve Dundas caddelerinin kesiştiği noktadaki meydan. 2002'de tamamlandı. Rengarenk ışıkları ve ekranlarıyla Yonge-Nundas Meydanı, oturulabilecek kafelere ve modern ışıklı fıskiyelere sahip New York ambiyansını hissedebileceğiniz, yüksek binaların ve dev ekranların olduğu meydan, en çok turist çeken yerlerden biri. Etrafta pek çok farklı mağaza, restoran, kafe de mevcut.

9 - AZİZ PETRUS MEYDANI - Roma / İTALYA

Aziz Petrus Meydanı, Vatikan devleti ve kentinde bulunan Aziz Peter Bazilikası'nın önünde yer alan alandır. Gian Lorenzo Bernini tarafından tasarlanan meydanın yapımı1656-1667 yılları arasında tamamlandı. Meydanın merkezinde 25,5 metre yüksekliğinde bir Mısır obeliski bulunmaktadır. Burası Katolik Hristiyanlar için büyük önem taşıyor. Aziz Petrus Meydanı'na her yıl on binlerce Katolik ibadet için geliyor.

10 - DAM MEYDANI - Amsterdam / HOLLANDA

Amsterdam kent merkezinde yer alan meydan yıl boyunca hem turistlerin hem de yerli halkın buluşma noktası olmuştur. Zaman zaman eğlencelerin ve festivallerin de düzenlendiği meydanın etrafı; Nieuwe Kerk, Koninklijk Paleis (Amsterdam Kraliyet Sarayı), Ulusal Anıt, Madame Tussauds Müzes binası, Damrak Caddesi, De Bijenkorf, Kalverstraat ve NH Grand Hotel Krasnapolsky ile çevrilidir. Meydandaki Kraliyet Sarayı günümüzde halen Kraliyet törenlerinde kullanılıyor. Meydanın tam ortasında bulunan National Monument yani Milli Anıt, 2. Dünya Savaşı'nda hayatlarını kaybeden Hollandalı askerlerin anısına 1956 yılında inşa edilmiştir.

11 - TAKSİM MEYDANI - İstanbul / TÜRKİYE

280 yıllık bir geçmişe sahip Taksim Meydanı, İstanbul'un ve Türkiye'nin kalbinin attığı yerdir. Taksim Cumhuriyet Anıtı, 8 Ağustos 1928'de açılmıştır. Bu anıt, ilk defa figüratif bir anlatımla Mustafa Kemal Atatürk'ü ve kurulan yeni düzeni topluma tanıtan heykeldir. Taksim Meydanı birçok protestoya, gösteriye, şenliklere ve cumhuriyetin en kanlı olaylarına sahne olmuş bir meydandır. 1 Mayıs İşçi Bayramı'nın Taksim Meydanı'nda kutlanması dönemin hükümeti ve kitleler arasında hep tartışma konusuydu. 50 yıllık yasaklı dönem 1976'da sona erdi ve bir sene sonraki kutlamalar maalesef ki kana bulanacaktı. 1 Mayıs 1977'de İşçi Bayramı'nı kutlamak üzere yaklaşık 500 bin kişi Taksim Meydanı'nda toplandı. Su kaskatlarının çatısını kullanan provokatörler buradan halkın üstüne ateş açtı. Ateş açılınca yaşanan izdihamda 34 kişi yaşamını yitirdi ve yaklaşık 130 kişi yaralandı. O gün, tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti. Taksim 32 yıl sonra, 1 Mayıs İşçi Bayramı'nın resmi tatil ilan edildiği 2009'da kitlelere açıldı. Ama sonraki yıllarda da meydandaki kutlamalar iktidarın keyfine bağlandı. Son olarak da Gezi Parkı eylemleriyle tüm dünyanın dikkatini çekti.

Kaynak: neredekal.com

YENİ KARAVANCILARA 11 İPUCU

Eğer içinizde bir yerlerde kıpırdayan bir özgürlük duygusu varsa, karavanla seyahat etmek de bir gün gerçekleştirmeyi düşlediğiniz hayallerinizden biridir hiç şüphesiz. Zira karavan demek bir nevi özgürlük demek. Bir yerlere yetişme telaşının olmadığı, sadece sizin isteğinize göre şekillenen, hayatınıza kendiniz gibi insanlar katacağınız müthiş bir seyahat şekli karavan. Rota bellidir ama kesin olan bir şey var ki; karavanla seyahat eden kişinin kağıt üzerindeki rotadan ziyade, yüreğinde çizdiği rotayı takip edeceği aşikardır. Tüm bunların ışığında, karavan hayalini bir an önce gerçekleştirmek isteyen gezgin ruhlulara rehber niteliğinde bir liste hazırladık.

1 - Karavan Kiralamaktan Başlayalım

Öncelikle şunu bilmelisiniz ki, karavanla seyahat etmek için karavan satın almak gerekmiyor. Karavan kiralayan pek çok firma hizmet veriyor günümüzde. Seyahatinizin kaç gün süreceğine ve kişi sayınıza göre uygun bir karavan kiralayabilirsiniz. 3 kişi ve daha az kişi sayısı için 10 m2'lik küçük karavanlar idealdir. Kamyon kasa ve römorklu, yani aracınızın arkasına bağlayacağınız ve moto karavan modelleri için B tipi ehliyet yeterli. Ancak doğrudan tır şeklindeki karavanlar için bundan daha fazlasına ihtiyacınız olabilir. Kiralayacağınız karavanın içerisinde; yatak, mutfak, sandalye, TV, bardak, tencere-tabak, ocak, dolaplar, duş ve tuvalet gibi demirbaş ihtiyaçlar bulunuyor genelde.

2 - Asla Plansız Yola Çıkmayın

Evet, karavan özgürlüğün ikinci adı ancak yeni başlayacak olanların temkinli davranması ve rotasını da önceden belirlemesi gerekiyor. Bir kere elektrik ve su ihtiyaçlarınız için karavan kamplarında konaklamanız en doğrusu. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de doğası güzel ve bol yeşillikli karavan kamplar bulunuyor. Günlük 50-100 TL gibi değişen ücretlerle kalabiliyorsunuz. Karavan kampları, karavan kültürünü yakından tanımanızı da sağlayacaktır.

3 - Gerekli Ekipmanlar İçin Bir Liste Çıkarın

Öncelikli olanlardan başlayalım; uzatma kablosu, çamaşır ipi, birkaç metre tel, fener, alet edevat çantası ve su hortumu mutlaka bulunmalı. Ayrıca, karavan dediğimiz şey oldukça büyük bir araç. Sizin de ilk kez böyle bir yolculuğa çıktığınızı düşünürsek, engebeli ve zor arazilerde bayağı bir zorlanabilir ve karavanı bulunduğu yere bırakıp, gitmek istediğiniz koya ya da değişik mekana karavansız devam edebilirsiniz. Bu nedenle; uyku tulumu, çadır, elektrik ve ateş kaynağı gibi ekipmanlara da ihtiyacınız olabilir. Karavanınız küçükse içerisinde klima olmayabilir, küçük bir pervane de ekleyin listeye. Sinek kovucu ve haşerat giderici spreylere de çok ihtiyacınız olacak.

4 - Güvenliğinizi Riske Atmayın

Bir kere tekin olmayan yerlerde kesinlikle konaklamayın. Savrulma ve devrilme ihtimaline karşılık hızınız 80 km'nin üzerine çıkmasın ve mümkünse iki sürücü olarak yola çıkın. Lastik kontrollerinizi mutlaka yaptırın ve olası lastik patlamasına karşı hazırlıklı olun. Yanınızda bir ilaç çantası olursa güzel olur. Bunlar genel olarak dikkat etmeniz gereken şeyler. Gözünüz korkmasın, karavan son derece güvenli bir seyahat şeklidir.

5 - Seyahatiniz Boyunca Disiplinli Olun

Özgürlük ve disiplin kelimelerinin yan yana gelmesi biraz abes duruyor, farkındayız. Ancak alan küçük olunca bazı kurallar koymaya da ihtiyaç duyuyor insan. Disiplin derken de asker disiplininden söz etmiyoruz tabi. Yattığınız yeri toplayın, mutfağı düzenli tutun ve karavanın içine ayakkabı ile girmeyin yeter.

6 - Karavanı Her Zaman Ağaç Gölgesine Park Edin

Yoksa sabah kan ter içinde uyanabilirsiniz. Özellikle karavanın içinde 4 kişiyseniz gerçekten çok sıcak olacaktır. Böcek ve sinek sorunundan dolayı camı ve pencereyi de öyle sık sık açamayacaksınız. Dolayısıyla karavanı her zaman ağaç gölgesine park etmeye özen gösterin.

7 - Elektrik ve Su Bir Karavan İçin Her Şeydir

Bir karavan için elektrik ve su her şeydir, hatta her şeyin de ötesindedir. Bu nedenle karavan kamplarında su deposunu doldurmayı ve aküyü kontrol etmeyi unutmayın. Özellikle araç çalışmıyorken ve elektrik kaynağına bağlı değilken herhangi bir elektrikli aleti çalıştırmamaya dikkat edin. Akü biterse hoş olmaz zira.

8 - Varsa Bisiklet ya da Motosikletinizi Yanınızda Götürün

Karavan büyük bir araç olduğu için bisikletinizi yanınızda götürmeniz sorun olmayacaktır. Hatta bazı karavanlarda motosiklet koymanız için bölmeler yer alıyor. Hem etrafı keşfetmek hem de merkeze uzak olduğunuz durumlarda bisiklet ya da motosiklet çok işinize yaracaktır.

9 - Gelelim Banyo ve Tuvalet İşlerine

Karavanlarda genelde 30 ila 10 litre su tankları oluyor. Yani 1 günde rahatlıkla banyo yapıp bulaşık yıkayabilirsiniz. Tuvalet için ise ayrı bir pis su tankı bulunuyor. Atıklar, ufak jet motoruna benzer bir sistemle dışarı fışkırtılıyor ve bu sistem genelde aracın altında ya da yan tarafında oluyor. Yalnız atıklarınızı otoyola değil de, boş tarla veya toprak yola boşaltmanızı öneriyoruz, çevreyi olabildiğince temiz tutmalıyız. Aracı durduğunuzda bir düğme ile boşaltma işlemini yapabilirsiniz. Hijyenik olması açısından bu işlemi 4 günde bir yapmalısınız.

10 - Bunlara Dikkat Edelim

İlk kez karavanla yolculuğa çıkacağınız için ilk günlerde mide bulantısı yaşayabilirsiniz, bu çok normal. Karavan sürekli sallanıyor olacak ve siz karavandan inip yere bastığınızda bile yer sallanıyormuş gibi hissedebilirsiniz, bu da çok normal. Bir de küçük bir yaşam alanınız olacağından, başınızı dolaplara çarpmanız da olası. Olabildiğinizce dikkat edin.

11 - Karavancı Selamı Diye Bir Şey Var

Siz ilk kez böyle bir seyahate çıkıyor olabilirsiniz. Ancak karavan dediğimiz şey bir kültür, hatta bir yaşam biçimidir. Karavancılar birbirlerini tanısınlar veya tanımasınlar, karşılaştıklarında birbirilerine korna ile selam verirler. Ayrıca yolda başınıza bir iş geldiğinde, sizi gördüğü anda yardıma koşacak ilk kişi yine bir başka karavancıdır. Karavancılar birbirilerine her daim yardım ederler. Çünkü karavancı olmak bunu gerektirir.

Kaynak: neredekal.com

TİBET'İN ULUSAL GIDASI

NASUH MAHRUKİ

- Tibet, coğrafi ve iklimsel koşulları nedeniyle tarım, hayvancılık, avcılık gibi konularda çok çeşitliliğe sahip olmayan bir Himalaya ülkesi. Tahıl türleri içinde, yüksek irtifaya, soğuk iklim koşullarına ve tarıma elverişli zamanın kısa sürmesine en iyi adapte olanı arpa, ardından da buğday geliyor. Buğday, çeşitli ekmek türlerinin, makarnaların ve gözlemelerin yapımında kullanılıyor. Fakat arpa, tahılın ekmek haline dönüşmesine yardımcı olan glütenden yoksun olduğu için, ekmek yerine tsampa olarak değerlendiriliyor. Tsampa yüksek ve çabuk enerji veren bir gıda. Kavrulmuş arpa kolayca sindirilebilir ve vücut tarafından kolaylıkla emilebilir ve hızlı bir şekilde kana karışarak enerji verir. Yapımı çok kolay olan tsampanın toz halinde, susuz ve hafif olması nedeniyle saklaması ve taşıması da kolaydır. Bu nedenle ev ve manastır tüketiminin yanı sıra, Tibet'teki göçerler ve yolcular tarafından da sıkça tüketilir...

Arpa Unu ve Arpa Birası

Tibet'te arpa unu, koyu bir hamur veya sulu lapa halinde tsampa olarak veya chang adı verilen arpa birası olarak tüketiliyor. Tibet'e ve Himalaya kültürlerine yaptığım muhtelif ziyaretlerde, yöre halkının en temel besini olan tsampayı da, yerel içkisi changı da defalarca tatma şansım oldu. Chang bizim damak zevkimize pek uymasa da, tsampadan her seferinde de büyük bir keyif ve lezzet duydum. Yalnızca damak tadı olarak değil, aynı zamanda kadim bir kültürün, hala sürdürdüğü kendine özgü geleneksel besinlerinden birini deneyimliyor olmanın verdiği hazzı da yaşadım. Misafir olduğum pek çok manastırda ve evde, odun ateşinde hazırlanmış tereyağlı siyah çayın ardından, mutlaka tsampa da ikram edilirdi. Elle yemeğe alışkın olmadığım için, eğer mümkünse genellikle kaşıkla yemeyi tercih ederdim. Bugün bile evimde kişisel müzemde özenle sakladığım Tibet ve Bhutan'dan getirdiğim 2 kavanoz tsampa bulunur...

Manastırda Çay Molası

Özel kaplarda taşınan tsampa, tereyağlı çay ile karıştırılarak servis edilir. Küçük, yuvarlak kaplarda yavaş yavaş ilave edilen çayla çevrilerek ve çok hoş bir beceri ile parmakla ezilerek macun haline getirilir. Elle yenir ve sonra gerekirse tekrar aynı seremoni ile hazırlanır. Son derece besleyici ve güçlü bir besin olan tsampa, özellikle Himalayaların yüksek, soğuk ve sert koşulları için gayet besleyici bir gıda. Kendine özgü lezzeti ve pratikliğiyle, Tibetlinin günlük hayatında önemli bir yeri var. Elbette ki Himalaya halklarının tek besini tsampa değil. Bizdeki mantıya benzer, içi etle doldurulmuş momo, sadece iç ekmekten oluşan, yani kızarmış dış kısmı olmayan haşlanmış hamur ekmekler, pirinç, küçük dere balıkları, patatesin değişik çeşitleri, özellikle küçük tatlı patatesler, kurutulmuş yak eti, kurutulmuş yak peyniri gibi besinler de tüketiliyor. Kurutulmuş yak peyniri, yemekte en zorlandığım şeylerden biriydi. Üç yıla kadar yenilebilen bu peynir çeşidi, değişik yemeklere alışkın olduğum halde bana göre bile biraz fazla iddialı. Sindirebilmek için önce bir-iki saat çiğnemek gerekiyor, zaten bu yüzden de çocuklara sert bir tatlı niyetine veriliyormuş...

Pujha Törenleri

Tsampanın bir besin olmasının yanı sıra bir başka kullanımı daha var; dinsel seremoniler. Tibetliler, Pujha törenlerinde ve bazı dinsel kutlamalarda, tsampayı havaya – göğe savurarak tanrılara sunuyorlar. Bu uygulamanın ne kadar zamandır yapıldığı yazılı kaynaklardan anlaşılamıyor, ancak Budizm'in Tibet'e girmesinden çok daha önceye dek gittiği düşünülüyor. Eski Tibet'in Animizm'e - Ruhçuluğa dayalı dinsel yapısında, sahip olunan besinlerin bir kısmının tanrılara sunulduğu biliniyor. Özellikle Tibet'in Budizm öncesi dini Bön dini yaygınlaştıkça ve Budizm'le etkileşerek karşılıklı olarak birbirlerinden ritüeller alıp verdikçe, tsampanın havaya atılması seremonileri de giderek yayılmış. 7. yüzyıldan itibaren kralların taç giyme törenlerinde ve bakanların atanmasında resmi olarak ve evlilik törenlerinde mutluluk ve refah göstergesi olarak tsampanın havaya savrulması seremonilerini görüyoruz. 13. yüzyıla gelindiğinde, artık Tibetlinin hayatındaki önemli olayların hemen hepsinde bu uygulama görülüyor...
Özellikle yeni yıl kutlamalarında önemli bir yer ediniyor. İki kişi arasında uğurlu olduğuna inanılan bir diyalog yaşanıyor; sunumu yapacak olan ilk kişi avucuna aldığı tsampayı, Tashi Delek diye bağırarak havaya atıyor. İkinci kişi de, aşağıdaki dizeyi söylüyor.
"Tashi Delek, iyi şans ve iyi sağlık,
Değişmeyen mutluluğa ulaş ve o hep artsın."

Tibetli Bir Aile

Tibetli Hacılar

Tsampa Misali Beyaz Saçlar

Bu anlamıyla tsampayı havaya atmak, hem kendiniz hem de başkaları için iyi şeyler dilemenin ve bütün zorlukların üstesinden gelmenin bir ifadesi. Aynı uygulamayı, bütün Himalaya dağ tırmanışlarımda, tırmanış öncesi yaptığımız, Budist Şerpaların Pujha törenlerinde de gözlemledim. Bütün dağcılar bir araya gelip avuçlarındaki tsampayı üç kez havaya savururlar. Bu, dağcıların o tırmanışın sağlıklı geçmesi için tanrılara bir sunumu. Aynı zamanda dağcılar, tsampanın beyaz ununu birbirlerinin omuzlarından ve saçlarından da aşağı dökerler. Bunun anlamı da, her birimizin bu tırmanışı sağ salim atlatıp, ileride saçları beyazlamış yaşlı insanlar olacak kadar yaşamamızı istemek. Tanrılardan uzun bir ömür dilemenin harika bir benzetimi. Dilerim tüm dağcılar, omuzlarından dökülen tsampa misali beyaz saçlarını görürler ve torunlarını severler…

Kaynak: neredekal.com