NİKSAR ÇİNİ

Tokat'ta kadın girişimciliğine örnek olarak gösterilen TÜLAY ATİLA; "Asla hayallerinizden vazgeçmeyin" diyor. Her şeyin bir hayalle başladığını söyleyen Tülay Atila kadın girişimciliğinin ipuçlarını KALEIDOSCOPE'ye açıkladı. 

Tokat'ın Niksar ilçesinde yaşayan Tülay Atila'nın "NİKSAR ÇİNİ" adlı atölyesinde ürettiği çiniler ABD'de yoğun ilgi görüyor. 



Videoyu izlemek için tıklayınız.

Tülay Atila ile yapılan söyleşi 
pek yakında KALEIDOSCOPE'de.
  

SANATA ADANMIŞ BİR YAŞAM

Ressam MEHMET BOZTAŞ'ı anlamak, Anadolu gerçeğini anlamaktır*

Ressam Mehmet Boztaş’ı ve sanat yaşamını anlatmanın kolay olmayacağını biliyorum.

İzmir/Karşıyaka’daki atölyesine gitmeden önce sanatçıyla ilgili tüm bilgileri derledim; gazetelerde yayımlanan “Mehmet Boztaş” haberlerini, sosyal medyada yayımlanan övgü dolu yorumları ve kültür - sanat sitelerindeki onu anlatan yazıları günlerce okudum.

Yapıtları Japonya, İngiltere, Amerika’da sergilenmiş, Kültür Bakanlığı ve özel koleksiyonlarda yer almış, 30’dan fazla kişisel, 100’den çok karma resim sergisinde sanatseverler ile buluşmuş bir ressam Mehmet Boztaş.

Yaşamın tüm yokuşlarında yorulmuş ama yüreğinde düğümlediği toplumcu sanat sevdasını yılmadan yeni kuşaklara aktarabilmiş bir sanat insanını adına yaraşır biçimde anlatabilme için önce onu anlamam gerektiğinin ayrımındaydım. Çünkü ressamı tanıyanlar, bana; “Mehmet 

Boztaş’ı anlamak aynı zamanda Anadolu gerçeğini anlamaktır” demişlerdi.

Randevulaştığımızın ertesi günü atölyesine gittiğimde bana kapıyı kendisi açtı. Duvarlarda asılı rengârenk tuvallerle ve Anadolu yaşam kültürünün yansıdığı gereçlerle atölyeden daha çok küçük bir etnografya müzesini andıran salon, raftaki radyodan yayılan hoş ezgiyle daha da etkileyici hale bürünmüştü.

Şövalelerdeki kimi tamamlanmamış resim çalışmaları, tasarım örnekleri, boş tuvaller, esgizler, boya tüpleri ve boy boy fırçalar bana resim sanatının sınırlarını ve en çok da zorluğunu düşündürürken Ressam Mehmet Boztaş elinde iki fincan kahve, gözlerinde dostça parıltı, yüzünde konuksever bir ifade ve sıcacık ses tonuyla; “Merhaba, hoş geldiniz” dedi.

40 yıllık sanat birikimini sergilediği “Kırmızının Halleri” adlı resim sergisiyle sanatseverleri bir kez daha büyülemeyi başaran sanatçının kırmızıya olan tutkusunu öğrenmeden önce çocuk Mehmet Boztaş’ı tanımak istedim.    

20 Nisan 1948 tarihinde Konya’nın Ereğli ilçesi, Ayrancı Nahiyesine bağlı, -önceki adı Orzala olan- Dokuzyol köyünde, sekiz çocuklu bir ailenin beşinci evladı olarak doğduğunuzu biliyorum. Bize o dönemi anlatıp, çocukluğunuzdan söz eder misiniz?

M. BOZTAŞ - Zor yıllardı.. Aslında, çocukluğumun hayli sıkıntılı geçtiğini söylesem pek de abartmamış olurum. Sekiz çocuklu bir ailenin kırsal yaşamın tüm olumsuzluklarını nasıl göğüsleyebildiğini tahmin edersiniz. Gerçekten çok zor yıllardı..

İlkokulda başarılı bir öğrenciydim. Eğitim dönemlerimde yılsonları eve üstün başarı belgesiyle dönerdim. O dönemlerde Yapı Kredi Bankası Çocuk Resimleri Yarışması düzenlerdi. İlkokul dördüncü sınıftayken ulusal bir resim yarışmasında ödül aldığımı gün gibi anımsıyorum.

Köy yaşamını bilirsiniz.. Kırsalda zamanın tüm ağırlığını duyumsar insan. Hele bir de çocuksanız ve yoksulsanız bu daha da katmerlenir.

Düğümlenir kalırsınız al kilimin desenindeki renkler gibi.. Çocukluğumda, akşamın kızıl ışıklarıyla duvarlarda oynaşan gölgeleri izlemeye bayılırdım. Çevremdeki her şeyden etkilenir ve renkleri incelemeyi, desenler çizmeyi severdim. 

Öğretmenlerimin yıl sonunda resim defterlerimi almaları beni çok mutlu ederdi. Köyümüzde İlkokul dördüncü sınıfa kadar okuduktan sonra babamın işi nedeniyle Ereğli’nin Ayrancı nahiyesine taşındık. Ailemin parasal sorunlar yaşadığı günlerde babamın nahiyedeki Ortaokula kaydımı yaptırması yadsınacak bir özveri değildi. 

Yaşamınızın diğer süreçlerini konuşmadan önce sırası gelmişken ortaokul ve lise dönemleriyle ilgili bizi aydınlatır mısınız? 

M. BOZTAŞ - Elbette.. Bir köy çobanının çocuğu olarak anlatabileceğim çok şey var elbette ama konumuz resim olduğu için sanatsal kariyerimle ilgili süreçleri ve anılarımı dillendireceğim.

Ayrancı Nahiyesinde Ortaokulu bitirdim ama Ayrancı’da Lise yoktu. Bize en yakın Ereğli Lisesinde okuyabilmem için de Ereğli’de yaşamamız gerekiyordu ki; iki ağabeyimin Ereğli’de,  sıcak demircilik işi alması bana Lisede okuma fırsatı yarattı. Ayrancı’da başladığım sıcak demirciliği Ereğli’de sürdürdüm. Hem ağabeylerimin yanında kalıyor, hem çalışıyor hem de okuyordum. İlkokul dördüncü sınıftan itibaren lise ikinci sınıfa değin sıcak demircilikle uğraştım diyebilirim. Parasızlık yakamızı bir türlü bırakmıyor, babamın bana parasal açıdan pek katkısı olamıyordu.

Soğuk demircilikle uğraşan ağabeylerimden biri resme yatkındı. Aslında biz ailecek sanata, zanaata yakındık. Annem yörenin en güzel halılarını dokur, babam ise dağda gezerken koyunlardan yaptığı yünlerle bize kaşkol, eldiven, bere örerdi. Evde kırılan tahta kaşık saplarını atmaz, onlardan şiş yapar ve örgüde kullanırdı.

Lise yıllarında sadece sıcak demircilikle kalmıyor, seyyar satıcılık, tabelacılık ve siyah/beyaz fotoğrafları pastel ve analin boya ile renklendirme işi de yaparak okul masraflarımı çıkarmaya çalışıyordum.   

Lise son sınıftayken, resimdeki başarım dikkat çekmiş olmalı ki, Akademi mezunu resim öğretmenimin beni yüreklendirmesiyle zaten çok arzuladığım Güzel Sanatlar Akademisinde resim eğitimi almaya karar verdim. 1965 yılında Ereğli Lisesinden mezun oldum. 

Akademinin sınavlarına birkaç kez girdiysem de başaramadım. Bir yıl Muş’un Korkut Nahiyesinde (önceki adı Til) Vekil Öğretmenlik görevimi yaparken tekrar akademi sınavına katıldım. Burada minik bir parantez açmak istiyorum; Sınav öncesi benim askerlik celbim çıkmış, iki görevli eşliğinde beni göndereceklerini öğrendiğimde istemeyerek de olsa Askerlik Şubesinden kaçmak zorunda kalmıştım. Zorundaydım diyorum çünkü on beş gün sonra akademi sınavı vardı ve kazanamadığım takdirde zaten asker olacaktım. Akademi şansımı tekrar denemek istiyordum. Kaçtım ve sınava girdim. Nihayet, üçüncü girişimde sınavı kazandım ve 1968 yılında Fındıklı’daki İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Resim Bölümü’ne kaydımı yaptırdım. Neşet Günal atölyesinde resim öğrenimim resmen başlamıştı artık.  

Akademik eğitim süresince sadece Neşet Günal hocadan mı ders aldınız yoksa diğer hocaların da atölyelerine girme şansınız oldu mu?  

M. BOZTAŞ - Akademide geçen beş sene sonunda “Yüksek Ressam” diplomamızı alabilmek elbette ki kolay olmadı. Bugün hayatta olmayan ve saygıyla andığımız hocam Neşet Günal’ın atölyesinde resim öğrenirken, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Fethi Kayaalp, Sabri Berkel’den baskı resim, Ferruh Başağa’dan vitray ve mozaik öğrendim. Ayrıca, akademideki Fotoğraf Atölyesine bir yıl konuk öğrenci olarak katıldım. O dönemler, uluslararası geçerliliğe sahip diplomayı sadece bizim akademi veriyordu.

Beyazıt’ta Ereğli Öğrenci Yurdunda kalıyordum. Parasızlığın yarattığı olumsuzluklara sağ-sol çatışmaları yenilerini ekliyordu. Benim gibi yoksul arkadaşlarımla Beyazıt Meydanına açtığımız tezgâhta mendil, çorap, kravat satarak harçlığımızı çıkarmaya çalıştık. Masrafları çıktıktan sonra bize pek para kalmadığını görünce tezgâh açmaktan vazgeçtim. Dedim ya, benim çocukluğum ve gençliğim hayli zor geçti. Hocalarımın parasal desteği ve okul kantininden ücretsiz yemek yemiş olsam da tam bir sefalet yaşıyordum diyebilirim.

Unutamadığım bir anımı anlatmadan geçmek istemiyorum; Parasız akademi yıllarımda bir gün Beyoğlu’nda dolaşırken kaldırımda karikatür çizip para kazanan birini gördüm ve “ben de yaparım” diyerek, günlerce yurt arkadaşlarımın karikatürlerini çizdim. Sonrasında gene Beyazıt Meydanı ama bu kez karikatür yaparak ilk 60 liramı kazandım. O akşam yurtta şenlik vardı, tüm arkadaşlarıma yemek ısmarlamıştım. Bir öğrenci için 60 lira büyük paraydı.   

Parasızlığın yarattığı en derin sorun konaklamaydı. Beyoğlu’ndaki rutubetli öğrenci evlerini, Sorma Gir Sokaktaki pansiyonu, Üsküdar’daki yıkık dökük evleri unutabilmek mümkün değil. Bir de Kandilli’deki Trabzonlu Hamal Kazım’ın boğazı gören iki katlı ahşap evinde, ıssız gecelerde, Bebek’teki Zeki Müren konserlerini dinleyişimizi asla unutamıyorum. 

 

1974 yılında akademiden mezun oldum. Ben, “Yüksek Ressam” diplomalı bir ressamdım artık. Edindiğim sanatsal birikimle toplumuma nasıl yararlı olabileceğimi düşünüyordum.   

Zorlu bir çocukluk ve öğrenim dönemi geçirdiğinizi görüyoruz. İlkokul, Ortaokul ve Lise derken çok arzuladığınız İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisini de bitirerek “Yüksek Ressam” diplomasına sahip oldunuz. Peki, sanat rüzgârı bu kez sizi nerelere sürükledi? Mezuniyet sonrası yaşamınızı hangi eksene oturttunuz?  

M. BOZTAŞ - Güzel soru.. Akademi döneminde, özellikle son yıllarda fotoğrafçılara dışarıdan hizmet veriyordum. Daha önce de sözünü ettiğim gibi siyah/beyaz fotoğrafları renklendirme, eski fotoğrafları onarma gibi.. Bu arada 14 Mayıs 1976 tarihinde eşim Fethiye Yayla Boztaş ile evlendim. Okulla ilişiğimi kestikten sonra bu tür geçici işlerle oyalanmamız gerektiğini düşünerek eşimle birlikte öğretmen olmaya karar verdik. Dosyalarımızı hazırlayıp resmi başvurumuzu gerçekleştirdik. Fakat, benim öğretmenliğim Tekirdağ’ın Saray ilçesine çıkarken, eşim Yayla Şile’nin Ağva ilçesine atandı. İkimiz ayrı yerlerde olamayacağımız için Yayla’yı da Tekirdağ’a aldırdık ve orada iki yıl boyunca Resim ve Sanat Tarihi Öğretmenliği yaptım. unutamayacağımız güzel günlerimiz oldu.

 Tekirdağ’da kendi yağlıboya çalışmalarımdan oluşan bir resim Sergisi ve çok geçmeden “Toprağın Çocukları” adlı bir Fotoğraf Sergisi açmıştım. (1977-1978) Sıkı Yönetim yıllarıydı. Fotoğraf sergimin açılması devletin resmi güçleri tarafından engellenmek istense de fotoğraflarımın sanatseverlerle buluşması sağlanmıştı. Yapıtlar çok beğeni almış, ilgi görmüştü.

Tekirdağ’ın Saray ilçesindeki mutlu öğretmenlik günlerinizden sonra Milli Eğitim Bakanlığının Gazi Eğitim Enstitüsünde (o dönemde fakülte değildi) yapılan sınavını kazanarak 1980 yılında İzmir, Buca Eğitim Fakültesi Resim Bölümüne Resim Öğretmeni olarak atandınız. O sene eşiniz Fethiye Yayla Hanım da Seferihisar Lisesine Kimya Öğretmeni olmuştu.

M. BOZTAŞ - Evet, Buca Eğitim Fakültesinde geleceğin Resim Öğretmenlerini, sanatçı adaylarını yetiştirdim. Görevimi hiç aksatmadım. Sorumluluğumun bilincinde ve zamanın ne denli önemli ve değerli olduğunun ayrımındaydım. Öğrencilerimi bekledim ama onları asla bekletmedim. Sanatla uğraşmak özveri gerektirir. Eşim Yayla ve çocuklarım bu konuda her zaman benimle birlikte oldular sağ olsunlar. Evimiz Çiğli’deydi 14 yıl Çiğli’den Buca’ya gittik geldik. Yaşam böyle bir şey.. Zoru da var, kolayı da. Acısı da var, tatlısı da.. Yeter ki sevgi ve saygı eksilmesin..       

1986 yılında Mimar Sinan Üniversitesi’nden Sanatta Yeterlilik Belgesine de sahip olan Ressam Mehmet Boztaş her ne kadar “sanatta emekli olunmaz” dese de; İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi’nde 31 yıl 6 ay çalıştıktan sonra “Yard. Doç.” olarak emekli oldu. Şimdilerde sakin bir yaşam süren Boztaş çiftinin iki oğlu; Ekin Boztaş (Ege Üniv. Eğitim Fak.Yard. Doç.) ve Esin Boztaş (grafiker-tasarımcı/tekstilci) Ressam Mehmet Boztaş’ın izinde yürümeye kararlı görünüyorlar.

“Sanata aşığım çünkü insana aşığım” diyen Yard. Doc. Mehmet Boztaş’ın renklerin dünyasındaki fırtınalı yolculuğu başarılarla dolu. 

İşte, sanatçının katıldığı resim ve fotoğraf yarışmalarında aldığı ödüllerden bazıları;

DGSA Fotoğraf Yarışması 2.cilik ödülü (1974), 

Akbank Fotoğraf Yarışması Mansiyon Ödülleri (1974-1980), 

İFSAK Fotoğraf Yarışması 1.lik ödülü (1978), 

İFSAK Uluslararası Saydam ve Renkli Baskı dalında ödül (1979), 

Doğal Hayatı Koruma Derneği 2.lik ödülü (1980), 

Kültür Bakanlığı Devlet Fotoğraf Yarışması 3.lük ödülü (1983), 

DYO Resim Yarışması onur ödülü (1976), 

Ege Üniversitesi Obezite Derneği Resim Yarışması 1.lik ödülü (2004).

Resim sanatıyla ilgili olan herkes İzmir - Karşıyaka’daki atölyenizi biliyor. Okurlarımız için atölye ortamından, kursiyerlerinizden ve resim çalışmalarından söz eder misiniz?   

M. BOZTAŞ - Atölye, benim güzellikleri dostlarımla paylaştığım yer. Çoğaldığım yer. Atölyeme oğlum Esin’in adını verdim. “Esin Sanat Evi”. Okulda 10-15 öğrenciyle dönemi kapatırken kursiyerlerimin sayısı onların neredeyse iki katı kadar. 20 yıldır Atölyemde resim öğretiyorum. 20 yıl boyunca atölyeye devam eden kursiyerim de var. Bu da beni çok mutlu ediyor. Sanatın ne sınırı ne de sonu var. Arkadaşlarımız haftanın belirli günlerinde gelirler, şövalelerinin karşısına geçtikleri an onları kendi sanatsal yetileriyle baş başa bırakırım. Kursiyerlerimi resimlerini yaparken izlemek, yüzlerindeki mutluluğu görmek ne büyük bir keyiftir, bir bilseniz! 

Emekli öğretmenler, bankacılar, emekli askerler var aralarında. 30 yıl emekli olmayı beklemiş ve emekli olduğunun ertesi günü atölyede resim yapmaya başlamış sanat aşığı insanlarla tanışmanın da çok farklı bir mutluluk kaynağı olduğunu söyleyebilirim. Eğitimci olduğum için kursiyerlerimizin arzusu doğrultusunda; temel resim bilgisi, desen çizimi, akrilik, suluboya, yağlıboya ve diğer tüm teknikleri öğretiyorum.  

Şimdi bana bugüne değin atölyede kaç kursiyer resim eğitimi aldı diye sorarsanız yanıtlayamam. Çünkü saymadım, açıkçası saymayı da düşünmedim. Niceliğe değil, niteliğe önem veririm.. Kursiyerlerimin resim sanatıyla donanmış olması, çevrelerindekileri sanatsal eksende heveslendirmeleri ve bunun mutluluğunu yaşamaları bana yeter.

Sanatın birçok tarifi var. Kişiden kişiye, sanatçıdan sanatçıya değişiyor sanat anlayışı. Temel sanat ilkelerini dışında Ressam Mehmet Boztaş’ın sanat anlayışını, sanat ve sanatçı ilişkisini konuşsak..  

M. BOZTAŞ - Konuşalım.. Her şeyden önce sanatla uğraşan insanın özgür düşünceli olması gerektiğine inanıyorum. Sanatçı, duyarlı insandır. O nedenle; hassas insanlara “sanatçı ruhlu insan” derler. Cahil, bağnaz, dogmacı, aklını kullanmayan, bilimsel düşünmeyen, anti-demokratik düşünce yapısına sahip kişilerden sanatsal duyarlılık beklemek sanata ihanettir. Topluma kötülük yapmak istiyorsanız, bireyleri kültür ve sanattan uzak tutmanız yeter de artar bile. Özellikle ve vurgulayarak belirtmeliyim ki; cehalet, aşılması gereken en büyük engeldir. Çünkü cehalet; uygarlık, çağdaşlık ve demokrasi karşıtıdır. Bu söylediklerim; resim tekniklerinden, desen ve renklerden önce benim sanat anlayışımın temelini oluşturmaktadır. Sanatsal tercihlerim sonra gelir.  

Soyut resmin kendine özgü lezzeti vardır. Kolay algılanabilir olmadığı için daha sanatsal görebilirsiniz ama içinde insana dair figürler, desenler yoksa, insanı anlatmıyorsa o yapıt bence noksandır. Resim, yapan sanatçının yaşam anlayışını yansıtır. Ben, hiçbir zaman toplumumdan asla kopmadım ve kopmayı da düşünmem. O nedenle resimlerimde doğal ortam figürleri, ot, ağaç, böcek, kuş, balık figürleri kullanırım. Resme bakanlar, hindiyi, kediyi, ağdaki balıkları, balıkçıyı, koyunu, kuzuyu, dağdaki çobanı görebilmeliler. Dedim ya; insana ulaşmayan resim noksandır. Bu da benim toplumcu sanat anlayışım.   

Yapıtlarınızda yoğun olarak kırmızı ve tonlarını kullanıyorsunuz, kırmızı renge olan tutkunuzun kaynağını öğrenebilir miyim?

M. BOZTAŞ - Kırmızı her zaman, her yerde karşımıza çıkıyor. Onunla iç içe olmak istiyorum. Niye kırmızı, diye sorarsanız, kırmızı renk dizelgesinde hareketli görünen bir renk. Bir de mutluluğun rengi, aşkın, sevginin, bayrağın, başarının, gücün ve kanın rengidir. Yani kırmızı her zaman, baktığımız her yerde karşımıza çıkıyor. Bu bağlamda onunla barışık olmak, iç içe olmak istiyorum. Bütün renkler güzel ama benim tercihim kırmızıdan yana.. Bunu herkes bilir.    

Size “Öğretmen Ressam” dediklerini duydum. Bu tanımlama; bildiklerinizi koşulsuz paylaşmanızdan kaynaklanıyor olabilir mi?    

M. BOZTAŞ - Ben yaşamın her alanında ve her iş kolunda olduğu gibi resim sanatında da paylaşımcı eğitimden yanayım. Belki bu benim toplumcu düşünce disiplinimden kaynaklanıyor olabilir ama doğru olan da budur. Bilen, bildiği doğru şeyleri bilmeyenlere öğretmelidir. Toplumsal gelişme ve dolayısıyla kalkınmanın temelleri ancak bu bakış açısıyla oluşabilir. Bunun için de sevgi gerekir. Seven insan; bu ister bir sanat kolu olsun, isterse bir zanaat olsun, işini severek yapan kişi başarır. Ben buna inanıyorum.

Öğretmenliğin parayla karşılığı yok. Bir de sanat öğretmeniyseniz bu daha da sorumluluk gerektiriyor. Benim on öğrencim vardı okulda, akşam eve geldiğimde onları düşünürdüm. “Ne yer, ne içerler, nasıl barınır, ailesi ne yapar?” diye. Aklım onlarda kalırdı. Aç öğrenciden verim de alamazsınız. Parasızlığın ne olduğunu bildiğim için onların da sene kaybı olmaksızın dönemlerini tamamlamalarını isterdim.

Dolayısıyla resim yapmayı sevdiğim kadar eğitimciliği de seviyorum. O nedenle bana “Eğitimci Ressam” ya da “Öğretmen Ressam” denmesinden de mutluyum.

Şimdi size klasikleşmiş bir soru soracağım. 

Kim bilir, bu soruyu size kaç kez sormuşlardır. Vereceğiniz yanıtı öngörebiliyor ama gene de sormadan edemiyorum işte; Sanat sanat için midir yoksa toplum için mi?

M. BOZTAŞ - Öncelikle, resim sanatının vaz geçilmez temel kurallarına bağlı kalmak kaydıyla yaptığım her resmin herkes tarafından kolaylıkla algılanmasını ilke edindim. Elbette soyut ya da diğer teknikler de denenebilir ama -belki de kırsal kökenli olmam nedeniyle- köyümdeki insanların da anlamakta zorlanmayacakları sanatsal değeri ve niteliği olan yapıtlar üretmeyi tercih ediyorum. Aslında resimlerimin bütününe bakan kişide soyut resim algısı oluşabilir ama dikkat edildiğinde tablolarımda kuşları, balıkları görmek mümkün. Anti-demokratik uygulamaları, savaşları ve kara düşünceyi eleştirdiğim resimlerimdeyse kan izlerini, karanlık yüzleri, bombaları görebilmek hiç de zor değil. Mutlaka, her resmin insana yönelik bir mesajı olmalı.

Saygın hocam, bize Eğitimci Ressam Mehmet Boztaş’ı tanıma ve tanıtma olanağı sağladığınız ve söyleşimizde yaşam deneyimlerinizi paylaştığınız için çok teşekkür ederiz.

M. BOZTAŞ - Ben teşekkür ediyor ve sanatla geçireceğiniz güzel günler, mutlu yıllar diliyorum..

Söyleşi ve Fotoğraf:  CİHAT TAŞKIN     

*Bu söyleşi 01.12.2017 tarihinde sanatçının İzmir / Karşıyaka’daki atölyesi, Esin Sanat Evi’nde gerçekleştirilmiştir.

Karşıyaka - İZMİR

AMAN NAZAR DEĞMESİN !..

NAZAR BONCUĞUNUN ÖYKÜSÜ   

Anadolu'da camın ilk kez boncuk tasarımı içerisinde kullanımı, Mısır'dan İzmir'e gelen ustaların Kemeraltı'ndaki Arap Hanı'Nda halhal ve boncuk bilezikler yapmalarıyla başlamıştır. Bu ustalardan öğrenilen boncuk üretimini Türkler, kendi gereksinimleri doğrultusunda, katır boncuğu tasarımıyla geliştirmişlerdir. Renkli camların ortaya çıkmasıyla da nazardan korunmak amacıyla boncuğa göz koyulmaya başlanmıştır.

İzmir’de Menderes ilçesi Görece köyünde ve Kemalpaşa ilçesi Nazarköy köyünde geleneksel yöntemlerle üretimine devam edilmektedir. Dere yatağı kenarında olması nedeni ile Kurudere adını almış olan köy, Nazar Boncuğu üretiminin yoğun şekilde sürdürülüyor olmasından ötürü, 20.03.2007 tarihli Bakanlar Kurulu onayı ile Nazarköy adını almıştır. 

Genellikle yuvarlak ya da oval şekildeki boncuk ocakları (furun-fırın diye adlandırılır), köyde bu işi bilen ustalar tarafından yapılır. Sadece çam odunu yakılan ocakların,“tava” denilen gözlerinde değişik renklerdeki camlar eritilir. Erimiş cam, demir çubuklar vasıtasıyla bu gözlerden alınıp, ray demiri üzerinde şekillendirilir.

Günümüzde üretilen boncuk türleri karagöz, ceviz, silindir, yumurta, plaka, plaka kalp, zar, saraç, danagöz diye adlandırılmaktadır. Boncuk türleri sarı gözlü karagöz, şeffaf yeşil saraç boncuğu, havai mavi silindir, mavi gözlü havai mavi danagöz gibi, kullanılan renklere göre adlandırılmaktadır. Boncuklar iri, orta ve küçük olmak üzere boyutlarına göre de ayrıca isim alırlar. Böylece şeffaf yeşil iri karagöz, mavi gözlü küçük şeffaf mor silindir, İri sarı gözlü karagöz olarak adlandırılırlar. Ayrıca yüzük, testi, balık, küllük gibi malzemeler de üretilmektedir. 

İzmir’in simgeleri arasına girmiş olan ve üreticiler tarafından “plaka” olarak adlandırılan nazar boncuğu tasarımı, halkımız tarafından çok beğenilmiş, değişik alanlarda bu tasarıma yer verilir olmuştur. 

Kaynak: İzmir Kent Rehberi-İzmirFX 

ALIŞILMADIK MEZARLIK

YÜZLERCE UZAY ARACININ YATTIĞI UZAY ARACI MEZARLIĞI

Yeni Zelanda’nın doğu Doğu kıyısından yaklaşık 5.000 km uzaklıkta, 3 km’den fazla derinlikte bulunan yer, NASA tarafından uzay aracı mezarlığı olarak adlandırılıyor.

Bir uzay aracı görevini tamamladığında ya da yakıtı bittiğinde NASA’nın “Uzay aracı mezarlığı” adını verdiği yere gönderilir. Yeni Zelanda’nın doğu Doğu kıyısından yaklaşık 5.000 km uzaklıkta, 3 km’den fazla derinlikte bulunan bu yer, Dünya’daki herhangi bir kara parçasına en uzak olan noktalardan biri olma özelliğini taşıyor.

Bu nokta, çarpma anında 300 km civarında hızla hareket eden dev uzay aracı kütlelerinin gözlemlenmesini kolaylaştıran, mükemmel bir nokta. NASA’nın hesaplarına göre bir uzay aracının bu noktada birine çarpma ihtimali, 10.000’de 1.

1971 yılından bu yana dört ülkeye ait toplam 263 uzay aracı buraya düştü. Sadece büyük uzay araçları buraya ulaşabiliyorlar. Küçük uydular yüzeye ulaşmadan önce bütünüyle yanıp kül oluyorlar. NASA’nın listesindeki bir sonraki araç, Uluslararası Uzay İstasyonu. İstasyon, 12 yıl sonra batık uzay araçları tarihindeki yerini alacak.

Kaynak: businessinsider.com / webtekno.com

MADRİD

Flamenko,Tapas, Sangria ve sıcacık bir kent

Akdeniz’in en Latino ülkesinin başkenti Madrid 3,5 milyon nüfusu ile Avrupa’nın beşinci en kalabalık şehri konumunda. Tarihi, sanatı, mimarisi, ekonomisi, ulaşımı ve iklimi ile oldukça sıcak bir başkent.

1083 yılında Şatolar ülkesi olarak bilinen Kastilya Krallığı tarafından ele geçirildi. 1561 yılında II. Felipe döneminde Madrid bir ivme kazandı ve başkent oldu. Napolyon savaşları döneminde şehir Fransız himayesi altına girdi. İç savaş döneminde ağır yıkıma uğradıktan sonra tekrardan toparlanarak bugünkü mimarisini korumuştur.

Madrid 18. yüzyılda mimari zenginliği ile ön plana çıkmış, 19. yüzyılda yenilenme sürecine dâhil olmuş ve 20. yüzyılda ise endüstri, sanat ve güçlü ekonomisi ile varlığını sürdürmüştür.

Her zaman İspanya’yı ve şehirlerini ayırırken şu betimlemeyi kullandım: İspanya sıcaklığı ile tıpkı Türkiye gibi. Barselona bana İstanbul’u, Madrid Ankara’yı ve Valensiya ise İzmir’i anımsatmıştır ki belki bu benzetmeden dolayı Türkiye’den çok fazla turist almaktadır.İstanbul üzerinden direk uçuş ile 3,5 saate varabiliyorsunuz. Madrid için 2 gün yeterlidir. Lakin sadece Madrid’den oluşan bir program yapmak yerine Barselona ve Valensiya’yı da içerisine alan Klasik İspanya programı yapmanızı tavsiye ederim.

MADRİD; Valensiya ile Barselona arasında iç bölgede kalmaktadır. Bizim programımız Valensiya-Madrid-Barselona şeklinde oluştu. Tercih ettiğimiz dönem Temmuz ayı idi. Tipik Ankara iklimine hâkim. O yüzden kışları gidilmesini tavsiye etmiyorum.

Havalimanından çıkış yaptıktan sonra şehir merkezine ulaşımınızı sağlayan metro, taksi, otobüs seçeneklerini kullanabilirsiniz. Ben bunların hiçbirini kullanmadım direkt transfer aracı ile geçtim. Ama size  yardımcı olmak adına ulaşım ağını detaylandırmak isterim. Taksi ile 30 dakika içerisinde Sol meydanına ulaşabilirsiniz ama bu biraz maliyetli olabilir. Metro kullanmak daha mantıklı bir seçim olacaktır. Metro ağı inanılmaz şekilde gelişmiştir. 10’luk bilet alarak havalimanından pembe hattı kullanarak son durağa kadar devam ediyoruz. Son duraktan lacivert hattı kullanarak Tribunal durağında iniyorsunuz ve Tribunal durağından mavi hattı kullanarak ise Vodafone Sol’da iniyorsunuz. Karışık gözükebilir, bence en iyisi taksiye geri dönmek.

En yoğun kullanacağınız hat mavi ve lacivert olandır. Bence metrosunu mutlaka kullanın. Çünkü çok zevkli. Sürekli bir duraktan binip diğer duraktan inen çalgıcıları sizi çok güzel eğlendiriyor.

Puerta Del Sol ve Plaza Mayor en turistik meydanları. Sırtınızı Sol meydanına verince ulaşamayacağınız yer yoktur. Zaten o yüzden ismi “Güneşin Kapısı”.

Görmeden gelmeyin:

Casa De Coreos: Sol meydanın göbeğinde yer alan mimari yapı 1768 yılında Jacques Marquet tarafından yapılmıştır. Postane, İç İşleri Bakanlığı vesaire olarak hizmet vermiştir. Üstünde 1856 yılında yapılan saat kulesi vardır. Yeni yıl kutlamaları saatin dong sesi ile başlamaktadır. Binanın hemen önünde ise Km Zero (Sıfır kilometre) plakasını görecekseniz. Tüm uzaklıklara olan mesafe buradan ölçülüyor. Mutlaka ayaklarınız görülecek şekilde fotoğraf çektirin.

Puerta del Sol – KM ZERO

El Oso y El Madrono: Madrid’in en ünlü sembollerinden biri 20 ton ağırlığındaki ağaçtan meyve yiyen ayı heykeli. Bunun da hikâyesi orijinal ismi Ursaria olan şehirdeki ormanda ayıların toplaşıp kocayemiş bitkisini yemesi… Bakmışlar ki ayılar bunu çok seviyor haydi hemen sembolleştirip heykelini dikelim demişler. Meydanın ortasında Kral III. Carlos’un da bir heykeli bulunmaktadır.

El Oso y El Madrono / Ayı Heykeli

Çok hareketli bir meydan. Cafeler, barlar, mağazalar, oteller ne ararsanız var. Özellikle de İspanyol markaları meydan çevresinde konumlanmıştır.

Öğle yemeği için lezzetli Tapaslar tadabileceğiniz bir restoran Casa Labra. Fiyatları inanılmaz makul. 5-10 Euro karşılığında içecek ve tapas sipariş edebilirsiniz.

300 metre mesafe yürüyerek bir başka görkemli meydan olan Plaza Mayor.

Plaza Mayor: III. Felipe döneminde inşa edilmiş en görkemli ve büyük meydanlardan biri. Meydana giriş 9 yerden yapılabiliyor. Ortasında yine III. Felipe’ye ait bir bronz heykel bulunmaktadır. Arnavut kaldırımlı, dikdörtgen planlı meydanda kafeler, restoranlar, panayırlar, seyyar satıcılar bolca mevcut. 237 balkonlu mimari yapıda göz dolduruyor. Casa De La Panaderia yapısı ise 1619 tamamlanmış olup, 4 katı, 2 sivri kulesi ve sütunları ile muhteşem bir mimari sunuyor.

Plaza Mayor De Madrid

Plaza de Oriente: Bir başka görkemli meydan olan Oriente, Joseph Bonaparte tarafından teşvik edilmiş olup etrafında Kraliyet Sarayı, Tiyatrosu ve Manastırı ile çevrelenmiştir. Meydan çok büyük alana yayılı hatta o dönemde Franco, sarayın balkonundan meydandaki halkı selamlarmış. Ortasında süs havuzu ve IV. Felipe’nin bronzdan heykeli de bulunmaktadır.

Kraliyet Sarayı (Palacio Real): Oriente meydanın hemen çevresinde yer alan muhteşem mimarili bu saray artık devlet törenleri için kullanılmaktadır. V.Felipe tarafından 18. yüzyılda inşa edilmiştir. Hanedan artık burada ikamet etmiyor onların yeri Zarzuela Sarayı’dır. 3000’den fazla odası ile bu saray Avrupa’nın en büyüklerinden.

Giriş Ücreti: 10 Euro

Palacio Real

Kraliyet Tiyatrosu (Teatro Real): Oriente meydanının doğusunda yer alan opera binası 1818 yılında Kral VII. Ferdinand tarafından yaptırılmıştır. 1850 yılında Kraliçe II. Isabel tarafından resmi olarak açılışa sunulmuştur. 1925 yılında kapanmış, 1997 yılında tekrardan restore edilerek kullanıma açılmıştır.

Giriş Ücreti : 8 Euro

Gündüz programını bitirdikten sonra akşam Flamenko gecesine davetliyiz.

La Taberna De Mister Pinkleton: Show + İçecek : 25 Euro Show + Akşam Yemeği: 55 Euro

Plaza De Espana: Madrid’in en büyük meydanı. Bizi iki gökdelen karşılıyor. 142 metre uzunluğundaki Madrid Tower ve 117 metre uzunluğundaki Spain Building. Meydanın ortasında 1925-1930 yılları arasında yapılan Don Kişot’un yazarı Cervantes’in de bir anıtı bulunmaktadır. Paralel hizasında ise bronzdan yapılmış Don Kişot ve Sancho Panza heykelleri bulunmaktadır.

Espana meydanını bağlayan en ünlü alışveriş caddelerinden biri Princess (Prenses). Lüks mağazaları ve lezzetli yemekler yiyebileceğiniz restoranları ile kısa bir yürüyüş yapabilirsiniz. Özellikle zincir fastfood restoranı Taco Bell’de Quesadilla yemenizi tavsiye ederim. Buraya lacivert hat kullanarak gelebilirsiniz.

• Madrid’e kadar gitmişken 20 euro karşılığında Santiago Bernabeu Stadını ziyaret edebilirsiniz. Müze merakınız var ise Prado Müzesini, Thyssen-Bornemisza Müzesini turlayabilirsiniz.

Alışveriş merkezlerine gelince zincir mağazalarından biri El Corte Ingles’dir. Sol meydanında bulabilirsiniz. Hemen hemen her yerde şubesi var. Diğeri ise Principe Pio’dur.

Mercado De San Miguel yöresel pazarında lezzetli mezelerden tadabilir, bira ve şarap evlerinde içkinizi yudumlayabilir ve bol bol alışveriş yapabilirsiniz. Fiyatlar çok makul.

Açıkçası Madrid’i bu kadar sevimli beklemiyordum. Deniz olmamasına karşın gayet düzenli, planlı; tarih açısından oldukça muazzam, ulaşım ağı inanılmaz gelişmiş. Valensiya’da alamadığım tatil zevkini Madrid oldukça doyurdu. Özellikle görkemli meydanları, sarayları, müzeleri, hemen hemen her yere ulaşım rahatlığı, mağaza bolluğu ve sıcak İspanyol insanları ile bu şehri sevmiş bulunduk. Şimdi buradan yolculuğumuz Barselona’ya…

Yapmadan dönmeyin:

• Paella ve Tapas yiyin. Sangria için.
• Santiago Bernabeu’da maç keyfi yaşayın.
• Yelpaze ve Toro satın alın.
• Flamenko gecesine katılın.

Yazar: IRMAK DEĞER

Kaynak: Gaia Dergisi.Irmak değer