Mustafa Necati Güneş: "DİYORLAR BİZDE"

 

DİYORLAR BİZDE

Düzgün mısmıldır, başörtüsü bürük,

Lahana kelem, dağ armudu çördük.

İştaha mada,  azıcığa eccük,                       

Alkışa da çepik diyorlar bizde.                    

 

Merdiven badaldır,  sebze de zavzu,

İğneye  biz derler, dibeğe sohu.

Sitil kovadır, ceket ise saku,         

Sedire de mahat diyorlar bizde.

 

Behni yem yeridir, arazi yazu,

Göcek köşedir, yumruk ise muşmu.

Balçığa lığırt, ev duvarına çamdu,

Civcive de cücük diyorlar bizde.

 

Banyo yapmak yunmak,  bol ise foltah,

Hindi culuhtur, sac ekmeği cızlah.

Patetese gostil, sahiye essah,

Kızılcığa zoğal diyorlar bizde.

 

Takunya nalindir, çok fazla zebil,

İçi boş küfüktür, katmerse hetil.

Şubata gücük, yatağa da mitil,

Belkiye ellağam diyorlar bizde.

 

Biber issottur, sırık ise herek,

Elbise urbadır, kilitse firek.

Fasulye  çiğit, raf ise terek,

Muşmulaya töngel diyorlar bizde.

 

Salon hayattır, sürekliyse fasa,

Keh uçurumdur, sığ yer ise yoha.

Aşgana mutfak, işteyse deydaha,

Çınara kavlağan diyorlar bizde.

 

Ağleş dur demek, yazma ise çember,

Ahacuk iştedir, bakır kap lenger.

Yufkaya işkefe, salçaya pelver,

Mandaya da kömüş diyorlar bizde.

 

Azıcık bidıhım, tatsızsa sarsuh,

Boduç su kabıdır, ayran da gatıh.

İşkembeye mimbar, çiviye de mıh,

Bileziğe golbağı diyorlar bizde.

 

Şip çabuk demek, rezil de ilezir,

Foruz horozdur, kevgir de ilistir. 

Kaynağa  göze, peçeteye peşkir,

Geçen yıla bıldır diyorlar bizde.

 

Keçi eliktir, kedi yavrusu enük,

Piliç feriktir, böcek ise böcük.

Fareye sıçan, eşşeğe de kölük,

Kaplumbağaya tosbağa diyorlar bizde.

 

Kızılcık kirendir, sincap ise câlit,

Pancar pazudur, meşe ise pelit.

Cevize koz, yemek suyuna tirit,

Karpuza da bostan diyorlar bizde.

 

Kısa yol kesedir, köşe de çene,

Üzüm dalı tevek, tane de dene.

Salatalık hıyar, yineye gene,

Kahveye de gayfe diyorlar bizde.

 

Orak galuçtur, un kabı da tirki,

Mandal kıskaçtır, kova ise helki.

Ayrana ağartu, ekşiye eşgi,

Kompostoya hoşaf diyorlar bizde.

 

Deriye gön, virane yere peğ,

Yabaya dirgen, büyük sepete heğ.

Sırığa taya, lavaboya cağ,

Yağ kabına şapşal diyorlar bizde.

 

Sopa kötektir, hafif ise yeğnik,

Çit fıraktudur, kümes ise pinnik.

Köşeye göcek, sıraya ise keşik,

Kilime de cecim diyorlar bizde.

 

Kürek güdeldir, zehir ise ağu,

Sert yitidir, damat ise güyoğu.

Sıkıya kip, büyük fareye geloğu,

Çapaya da meğel diyorlar bizde.

 

Ham karpuz şalak, ibrik ise ırbıh,

Yatak döşşek, küçük bakraçsa cındıh.

Şala atgu, küçük sepete gıdıh,

Çamaşıra esvap diyorlar bizde.

 

Ezgi gaydadır, saklanbaç sinnenbit,

Patırtı velvele, çekirdek çiğit.

Tepsiye sini, araca vesayit,

Makarnaya erüşte diyorlar bizde.

 

Tekme tepiktir, tırmıksa gelberi,

Cımbız mangaştır, elbise enteri.

Nisana abrul, ocağa zemheri,

Aralığa garagış diyorlar bizde.

 

Hala emedir, amca ise emmi,

Teyze ezedir, yenge de eci.

Dedeye ede, büyükanneye ibi,

Deliye efsane diyorlar bizde.

 

Saygın sıylıdır, abla ise abu,

Asi bayraklıdır, edepsiz atlu.

Düzenbaz ığruplu, cadıya cazu,

Huysuza sıracalu diyorlar bizde.

 

Çevik ellek, aceleci hetelek,

Çekingen tırsık, tezcanlı sepelek.

Açıkgöz tülek, elçabuk şipelek,

Oynağa fingirdek diyorlar bizde.

 

Gidelim gidek, gelelimse gelek,

Binelim binek, inelimse inek.

Besleme beslek, talih ise özlek,

Sinsiye simelek diyorlar bizde.

 

Boğaz ümük, sütkardeş emüşük,

Ukala gercük, cin çarpmış esürük.

Kısa boylu güdük, mahcup memesük,

Pisboğaza sümsük diyorlar bizde.

 

Sararmış sarak, yakışıklı dıvrak,

İki yüzlü allak, tembele dorlak.

Sırnaşığa yaltak, şamara şaplak,

Küpeye kulakcak diyorlar bizde.

 

Sıska ülüngür, uzun boylu zıpır,

Alıngan fırtık, yoksul ise cıbır.

Çalışkan gacemer, cimriyse mıhır,

Mızmıza mıymıntı diyorlar bizde.

 

Dilsiz ahrazdır, kavgacı cadaloz,

İnatçı gatuğaz, hırsız çaparoz.

Temiz tirentez, ukala zırtaboz,

Riyakara yalloz diyorlar bizde.

 

Aç gözlü hızan, tıknefes soluğan,

Yabani hozan, saf ise kanağan.

Azgın kişi zıran, tembel yatağan,

Konuşkana söyleğen diyorlar bizde.

Necati söyler, şüphe de işgil,

İnatçı sırsıldır, huysuz da çitil.

Uyuşuk hımbıldır, kurnaz da simbil,

Çok bilmişe çepil diyorlar bizde.

M. Necati GÜNEŞ - Tarih Öğretmeni, Araştırmacı - Yazar

www.arisnet.com.tr