NİKSAR'A TARİHTE VERİLEN İSİMLER

 

NİKSAR'A TARİHTE VERİLEN İSİMLER

M. Necati GÜNEŞ Tarih Öğretmeni, Araştırmacı - Yazar

Niksar’a tarihte birçok isim verilmiştir. Tarihi kaynaklarda en çok geçen ve kullanılan isimler şunlardır:

Habura: Asur Ticaret Kolonileri Dönemi’nde verilen isimdi⁶.

Kapperi: Hititler döneminde verilen isim⁷.

Kaberia(Caberia): Pontus Krallığı döneminde verilen isimdir⁸.

Diospolis: Pontus ülkesini Roma topraklarına katan General Pompeius tarafından M.Ö. 64 tarihinde verilen isim⁹.

Sebaste: Roma İmparatoru Augustos şerefine verilen isim (M.Ö.8 sonrası)¹⁰.

Neocaesarea (Neokaiseria): Roma İmparatoru Tiberius zamanında (M.S.14-17) kente verilen isim. Günümüze kadar gelen Niksar adı bu orijinal isimden kısaltılmıştır¹¹.

Hadrianapolis: Roma İmparatoru Hadrianus zamanında (M.S.117-138) zamanında verilen isim¹².

Neosezera: Roma İmparatoru Sezar döneminde verilen isim¹³.

Nixaria(Niksaria): XIII. yy. Latin kaynaklarında şehre verilen isim¹⁴.

Niksandria: XII. yy. başlarında Latin kaynaklarında verilen isim¹⁵.

Nikhisar: Evliya Çelebi ve diğer bazı kaynaklara göre, şehrin asıl adı “iyi hisar” anlamında “Nik-hisar” idi. Daha sonra söylenişte kısalarak, “Niksar” şeklini almıştır¹⁶.

Nekisar (Nekyasar-Nekiyasar): XII. yy. kaynaklarında verilen isim¹⁷.

Niyukisar: Amasya Tarihinde Rumların “Niyukisar” adını kullandığı belirtiliyor¹⁸

Harsanosiya: Danişmendname’de Niksar’ın eski adı “Harsanosiya” olarak zikrediliyor¹⁹.

Dârülikbal: Anadolu Selçukluları döneminde Niksar şehrinin unvanı idi.²⁰

Niksar: “Neocaesarea” dan veya “Nik Hisar”dan kısaltılarak söylenen “Niksar” adı XV. yy. dan sonra tüm kaynaklarda kullanılmaya başlanmıştır²¹

KAYNAK: 

6 Tahsin Özgüç, Maşat Höyük Kazıları ve Çevresindeki Araştırmalar, Ankara 1978, s.36.; Lewy, J. (1958). “Some Aspects of Commercial Life in Assyria and Asia Minor in the Nineteenth Pre-Christian Century”, Journal of the American Oriental Society, Vol 78/2, s. 89-101.; Hatice UYANIK, a.g.e., s. 90.

7 Cornelius, F.. “Geographie Hethiterreiches”, Orientalia: Vol. 27, No.3. s. 244, Roma 1958, s. 244.( Cornelius, Hitit metinlerinde geçen Kapperi’nin, muhtemelen isim benzerliğine dayanarak Grekçe Kabeira yani günümüz Niksar olabileceğini ileri sürmüştür); Hatice UYANIK, a.g.e., s. 91

8 Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XII-XIV), Çeviren: Prof. Dr. Adnan PEKMAN, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2000, s. 42-43.

9 Strabon, a.g.e., s. 43

10 Strabon, a.g.e., s. 43.

11 Ersal YAVİ, Tokat, Tokat Otelcilik Turizm A.Ş. 1986, s.136.

12 Halit Çal , Niksar’da Türk Eserleri, Kültür Bak.Yay., İstanbul 1989,s.1.

13 İ.Hakkı UZUNÇARŞILI, Tokat – Niksar Kitabeleri, İstanbul 1345, s.58.

14 Tuncer BAYKARA, Niksar, Kalesi ve Tarihi, Türk Kültürü Araştırmaları, (H.Zübeyr Koşay Armağanı)           XXIV/2, Ankara 1986, s.78.

15 Osman TURAN, Selçuklular Zamanın da Türkiye, İstanbul 1971, s.143.

16 Tuncer BAYKARA , a.g.e., s.78. Evliya Çelebi, Tam Metin Seyahatname, c.11, İstanbul,s.535.,Sivas Vilayeti Salnamesi,1306-1890,s.226.

17 Tuncer BAYKARA, a.g.e.,  s.78.  Osman TURAN,  a.g.e.,s.418.

18 Necati YÜZGEÇ. Anadolu Selçuklu Döneminde Kadar Niksar Tarihi, Tokat Kültür Araştırma Dergisi, s.3, Tokat   1991, s.5; İ.Hakkı UZUNÇARŞILI, , a.g.e., s.58, dipnot 1.

19 Necati DEMİR, (Yay. Haz.), Danişmendname, Niksar 1999, s.54.

20 M. Hanefi Bostan, “Niksar”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt 33, İstanbul 2007, s.119

21 Tuncer BAYKARA,  a.g.e., s.78.

 

 

 

 

 

 

.