BORÇ... BORÇ... BORÇ...

PARA... PARA... PARA...

Türkiye tasarruf eğilimi açısından tarihi dip seviyelerde bulunurken, tüketim eğilimindeki artış borçluluk meselesini de devasa bir sorun haline getirdi. İşte, borçsuz ya da az borçlu yaşamak için herkesin alabileceği önlemler…

Hepimiz borçla yaşıyoruz. Alışveriş yaparken, okula giderken, tatile çıkarken, ev, otomobil alırken hep borçlanıyoruz. Bir kahve içerken, bir çörek yerken bile bozuk para aramak yerine kartlarımızı kullanıyoruz. Hızla ‘nakitsiz toplum’a doğru gidiyoruz. Ay sonu geldiğinde ise hangi borcu nasıl kapatacağımızı bilemiyoruz. Borçlar ve ödemeler arasında bir denge kurmak için cambazlık yapıyoruz.

ABD’de tüketiciyi koruma dernekleri, giderek artan borçlanma eğilimi karşısında “Nasıl borçsuz yaşanır?” rehberi hazırlamış. Bir göz atalım…

1- Kendinize yazılı bir bütçe hazırlayın. Aylık olsun. Önceliklerinizi belirleyin. Planınıza sıkı sıkıya uymaya çalışın.

2- Gününüzü elinizdeki imkânlarla yaşamaya bakın. Söylemesi kolay ama yapması zor olabilir. Evinizde güzel bir yemek hazırlamak varken neden restorana gitmek isteyesiniz ki?

3- Ufak tefek harcamalarınızda nakit kullanın. Nakit ödediğiniz zaman fazla harcama yapmazsınız. Oysa kartla ödediğinizde, psikolojik olarak istediğiniz kadar harcayabileceğinizi düşünürsünüz.

4- Borçlarınızı iyi hesap edin. Kontrolünüzden çıkacak kadar büyümesine izin vermeyin. Ne kadar borcunuz olduğunu bilememek kafanızı meşgul edecek, sizi sürekli rahatsız edecektir.

5- Ödemelerinizde öncelikleriniz olsun. Bazı insanlar, küçük borçları kapatmanın teşvik unsuru olduğunu, bazıları da büyük borçları önce ödemenin fazla faiz işlememesi açısından yararlı olduğunu söyler. Her ikisi de doğru olabilir. En iyisi her defasında bir borç kalemini kapatmaktır.

6- Bir sosyal kulübe, bir jimnastik salonuna olan üyeliğinizden vazgeçebilirsiniz. Elinizde ne kadar para kaldığına inanamayacaksınız. Onun yerine bir parkta her gün düzenli yürüyüş yapabilirsiniz. En iyi spor, yürümektir. Üstelik bedavadır.

7- Kendinize parasız, yerel etkinlikler bulun. Pek çok kentte belediyeler ücretsiz kurslar ve etkinlikler düzenliyor. Bunları takip edin.

8- Dünyanın her yerinde eğitim giderek pahalanıyor. ABD’de üniversite mezunu gençler, iş bulsalar bile yıllarını, eğitimde borçlandıkları paraları geri ödemekle geçiriyorlar. Burs bulmaya çalışın. Biraz çalışkan olun.

9- Para biriktirip ondan sonra okumaya başlayın. Amerika’da aileler, çocuk doğduğunda eğitim parası biriktirmeye başlıyorlar.

10- Otomobilinizi en az on yıl kullanın. Mümkünse otomobilinizi nakit para ile almaya çalışın. İki yılda bir otomobil değiştirme savurganlığından vazgeçin. “On yıllık otomobili hurda fiyatına bile satamam” düşüncesinde olabilirsiniz.

11- Ama sürekli otomobil değiştirmek, nakit parayla alınmamışsa, ömür boyu borçtan kurtulamayacağınız anlamına gelir.

12- Aracınızı yavaş kullanın. Trafik cezaları her yıl artıyor. Bir ceza, aylık bütçenizde büyük bir delik açabilir. Üstelik yavaş giderek yakıt tasarrufu da yaparsınız. 90 km’yi aşan hızlarda, düşündüğünüzden bile fazla yakıt harcarsınız.

13- En iyisi, işe gidip gelirken toplu taşıma araçları kullanmanızdır. Zaman kazanır, para tasarruf eder, sıkışık trafik stresinden, park yeri bulma endişesinden kurtulursunuz.

14- Bayram ve önemli günlerde alacağınız hediyeleri önceden satın almaya çalışın. Son dakikada yapacağınız alışveriş size pahalıya patlayacaktır. Hediye almamak da bir seçenektir.

15- Gücünüzün yeteceği bir daire satın almaya çalışın. Anne babadan kalma evlerde yaşama dönemi geçti. Alacağınız dairenin her ayrıntısını gözden geçirin. Bazı dairelerin aylık aidatları kira, kadar yüksek olabilir.

16- Ev alırken nakit para kullanın tavsiyesinde bulunamıyoruz.

17- Ama borçlanma sürenizi mümkün olduğu kadar kısa tutun. Bir gün işsiz kalma ihtimalinizi göz ardı etmeyin.

18- Evde kahvaltı edin. Çalıştığınız yer size yemek vermiyorsa öğle yemeğini de beraberinizde götürün. Akşam yemeğini evde yiyin. Arkadaşlarınızın akşam yemeği için bir restorana gitme teklifine ‘hayır’ demeyi öğrenin.

19- Deniz, göl, nehir kenarına gidip yürüyün. Güneşin batışını seyredin. Ne kadar dinlendirici olduğunu ve çok daha sağlıklı düşünmeye başladığınızı fark edeceksiniz.

20- Tutumlu insanlarla arkadaşlık kurun. Onlardan çok şey öğrenirsiniz.

21- Mutlaka bazı hobileriniz olsun. Bunlar, maket uçak uçurmak gibi pahalı hobiler olmak zorunda değil. Kendinize hiç para vermeyeceğiniz hobiler yaratabilirsiniz.

22- Ucuz mağazalardan alışveriş yapın. Amerikalılar bu konuda şanslı. Ülkede binlerce “Bir Dolar” mağazası vardır ve ev ihtiyaçlarınızın yüzde 40’nı her şeyin sadece bir dolara satıldığı bu mağazalardan temin etmeniz mümkündür.

23- Haftalık market alışverişi yapıyorsanız ayda ‘bir hafta’ atlayabilirsiniz. Nasıl olsa buzdolabında o haftayı çıkaracak kadar yiyecek kalmıştır. Para israf etmeyi bırakın. Herhalde bir cep telefonunuz vardır. Onu niye yıllarca kullanmıyorsunuz da her altı ayda bir yeni modelle değiştiriyorsunuz?

24- Yeni elbise almadan önce ‘gerçekten ihtiyacım var mı?’ diye kendinize sorun. 90 TL’ye indirimli bir gömleği taksitle satın almak kadar anlamsız bir alışveriş olamaz. Onu en az 130 lira olarak geri ödeyeceksiniz. Ne indirim kaldı, ne tasarruf. Kendi “elbise dolabınızda alışverişe” çıkın. Mutlaka hiç giymediğiniz, unuttuğunuz bir kazak çıkacaktır karşınıza.

25- Kişisel finans kitapları okuyun. Sizin için, daha çok para tasarruf etmeniz konusunda teşvik unsuru olur. Kapattığınız her borç, borçsuz gelecek hayalinizde size itici güç sağlar. Ama her başarınızda da kendinizi ödüllendirmeyi unutmayın. Örneğin bir kafede bir şeyler yiyip içip, ortamın keyfini çıkarın.

Kaynak: İŞ FİKİRLERİ VE GİRİŞİMCİLİK PORTALI