Ankara - Kars arasında çalışan Doğu
Ekspresinde yer bulmak bugünlerde çok zor. Yataklı ve pulman vagonlar
aylar öncesinden doğa tutkunları ve gezginler tarafından satın alınmış.
Özellikle kış mevsimindeki güzelliğiyle bölge konuklarını büyüleyen Kars ve çevresi
hakkındaki güzelliklerle dolu bu dosyayı bize sundukları için Patriot
Danışmanlık'a teşekkür ediyoruz.
DONMUŞ ÇILDIR GÖLÜ’NDE BALIK
AVLAYIN
Kendinizi bir belgeselde yaşıyormuş gibi
hissedeceğiniz, coğrafyanın, yaşam tarzlarının tanıdığınızdan çok farklı
olduğu Çıldır Gölü’ünde bir Çıldırlı, bir eskimo gibi buzu kırarak balık
tutabilirsiniz!
Kışın 1965 metredeki Çıldır Gölü 80 cm’e
kadar donarak hipnotik beyaz bir çöle dönüyor. Buz üzerinde yürürken bana mısın
demiyor, sapa sağlam. Nisan’da güneşe pes edip eriyecek. O zamana kadar kışın
iyice yağlanan leziz balıkları yakalamayı yerli balıkçılardan
öğrenebiliyorsunuz. Kürek, testere ve bir de demir çubuk alıp, gölün
ortasındaki buz kulelerine yürünüyor. Buralarda onların sermiş olduğu ağlar
var. Önce kürekle buzun üzerindeki karı kaldırıp buza bir kare çiziliyor. Sonra
testereyle buz kesiliyor. Asıl mesele o kesilen buz parçasını oradan çıkartmak.
Ucuna sert bir demir bağlı sopa ile buzu döverek küçük parçalara bölmek gerekiyor.
Sonra kürekleyebildiklerini dışarı alıp buz külçelelerinden deliğin yerini
işaretleyen bir kule yapıyorsun. Kürekleyemediklerini de kalın buzun altına
doğru ittiriyorsun. Son olarak da önceden atılmış ağı çekip şansını test
ediyorsun. Ballı olanlar sarı balık çekiyor. Kış genelde -10 ile -35 arasında
seyrediyor.
Hem manzaraları, hem macerası, hem de
lezzeti bu deneyimi unutulmaz bir anı yapıyor.
ALPLER DIŞINDA DÜNYADA TOZ
KRİSTAL KARIN YAĞDIĞI TEK YER OLAN SARIKAMIŞ’TA KAYAK VE SNOWBOARD YAPIN
Dağa gitmekteki amacınız kaliteli bir
kayma deneyimi ise, Sarıkamış’a bayılacaksınız. Sarıkamış’ın kar kalitesi
kayanları, özellikle snowboard yapanları mest ediyor.
Buranın karını özel yapan
şey sadece Alpler’de ve Sarıkamış’ta olan kristal, toz kar! Sarıkamışlılar şöyle
ağız tadıyla bir kar savaşı yapamadık, çünkü buradaki kar yapışmıyor diyor.
Gerçekten pistin ortasından kayarken dahi arkanızdan beyaz bir tül gibi kar
sizi takip ediyor. Buzlanma da olmuyor. Tabi bu sadece pistler için geçerli.
Buz tutmuş saçakların altından geçmemeye de dikkat edin.
Sarıkamış’ta kaymanın olimpik tesisi olan
Palandöken’den bile daha keyifli olduğunu düşünüyoruz.
YABAN HAYATA DOKUNUN:
AYILARIN, KURTLARIN, VAŞAKLARIN, TİLKİLERİN BİZE İHTİYACI VAR!
Kars ve civarının doğası ülkemizde yaban hayatın gürül
gürül devam ettiği ender yerlerden. Hem de öyle böyle bir yaban hayatı yok
burada. Ayılar, kurtlar, vaşaklar, tilkiler cirit atıyor. Bununda böyle devam
edebilmesi için canını dişine takmış çalışan bir dernek var:
KUZEYDOĞA DERNEĞİ. Kendinize
güveniyorsanız, sorumluluk almayı ve yaban hayatı korumayı seviyorsanız,
KuzeyDoğa Derneği’ne gönüllü olun, hayatınızın deneyimini yaşayın.
Onları National Geographic’in Türkiye’de yaban hayata
dair çektiği ilk belgesel olan ve derneğin çalışmalarını anlatan “Boz Ayının
İzinde Sarıkamış”tan da tanıyor olabilirsiniz. Amaçları, Sarıkamış
Bölgesi’nde büyük et oburları takip etmek, yaban hayvanı-insan çatışmasının
olası sebeplerini araştırmak ve bunlara karşı önlem alınmasına yönelik bilimsel
çalışmalar yapmak. Bunun için yaptıkları faaliyetler arasında bu yaban
havyanlarına vericili tasmalar takıp yaşam alanlarını, alışkanlıklarını
öğrenmek var. Lakin, onları koruyabilmemiz için bu bilgiler şart.
Biz oradayken, zehirlenen akbabaları kurtarmak için
uğraşıyorlardı. Biz de onlara gönüllü olup, son muayenelerinde ve doğaya
geri salınımlarında yardımcı olmuştuk. Yukarıdaki fotografta iyileşen
akbabaları doğaya salmadan önce son kontrollerini yapmalarına
yardımcı oluyoruz.
Kars bölgesi, (özellikle Kuyucuk Gölü ve Sarıkamış Dağları
-Allahuekber Dağları) ülkemizde en fazla kuşun gözlemlendiği rekorer yer.
Sadece Kuyucak Gölü’nde, Dünya Kuş Gözlem Günü’nde bir günde
yaklaşık
81 türden 40,000 kuş sayılmış! Bir günde bu kadar kuşu bir arada gözlemlenmiş,
ama totalde en az 207 türden on binlerce kuşu barındırıyor. Gölün en sıkı
müdavimleri angıt ördekleri. Eylül 2004’te
bir gün içinde dünya angıt nüfusunun yaklaşık yüzde 12’sinin
(20 binin üzerinde) Kuyucuk’ta gözlenmiş!
 |
KuzeyDoğa Derneği’nden Emrah’a fotograf için teşekkürler
|
KARA YOLCULUĞU İÇİN BİÇİLMİŞ KAFTAN
Buraların doğası i-na-nıl-maz! Yazın geziyorsanız böyle
bir yeşil, böyle bir mavi, kışın geziyorsanız da böyle uçsuz bucaksız bir
beyazlık daha önce görmediniz.
Mesafeler toplu taşıma için uzak olsa da manzaralarsa
kaçırılmaz. Kars’ı merkez edinip, her gün arabayla dört bucağını keşfedin.
Posof’a gidin, Çam Geçidi’nden geçip Şavşat’a gidin, Sarıkamış’a gidin.
Ülkemizdeki İsviçre manzaralarını görün. Yer yer gözlerini alan parlak bir
yeşilden, tek bir ağacın bozmadığı yuvarlak bayırlar, yer yer ayakta durulmaz
diklikteki dağ yamaçlarından fışkıran çam ormanları, kışın gittiyseniz de
bacaları tütmese fark etmeyeceğiniz tamamen örtülmüş köyler göreceksiniz.
Kışın karda araba kullanmaktan korkmanıza gerek yok.
Kiralık araçların hepsi kar lastikli. Yollar açık ve kar lastikleri canavar
gibi yol tutuyor.
KARS MUTFAĞINI MUTLAKA
DENEYİN
Balı, kaşarı, peyniri dillere zaten destan. İşte bunlarda
yemeye doyamadığımız Kars yemekleri. Mideyi genişletmeden dönmek imkansız.
Tandırda Kaz Kars’ın en meşhur yemeği. Bunun yerel bir lezzet olmasına
çok bozuğuz. Yumuşak, aromatik, rüyamsı et. Üstelik sağlıklı! Kaz kesilip bir
müddet güneşte kurutulduktan sonra tandıra giriyor.
Mükemmel tamamlayıcı: kaz suyuna bulgur.
Haşlanan bulgur tandırın en altına yayılıyor. Tam üstüne asılan kaz ince ince
bulgura damlarken, pilav kaz suyunda demleniyor. Neyin yanına konsa onun
lezzetini tavan yaptıran harika garnitür. Klasik, kaz isteyince yanında gelir.
Ama siz onu bi de çoban kavurmanın yanında denemeye görün.
Pekiştirici lezzet: Hoşaf
İlk lokmayı ağzınıza attınız, mest oldunuz. Sonraki lokmalarda ağzınız bu tada
alışmaya başlıyor. Bu lezzetin güme gitmemesi, her lokmada dünyaları yaşamak
için aralarda bir kaşık hoşaf. Hem ağzınızdaki tadı sıfırlayarak, her lokma
kazın tadına %100 varmanızı sağlıyor, hem de lıkır lıkır hafif tatlı bir stop.
Kars’ın asıl kızılcık hoşafı meşhur ama elma ve erik hoşafı bulmak daha kolay.
Hangel
Baside indirgenmiş haliyle etsiz mantı. Soğanın figüran değil, baş rol olduğu
ender yemeklerden. Ete ulaşmanın zor olduğu savaş zamanı çıktığı söyleniyor.
Yumurtalı bir hamur yapılıp kaynatılıyor. Üzerine kavrulmuş soğan. Ne de olsa
artık kıtlık da yok, bol kepçe tereyağ dökülüyor. Sonra yeme de yanında yat.
Ve tabi ki acılı turşu.
Dayanmayıp yediğimiz için resmi yok ama bu iki çorba da
cennetlik:
Evelik Çorbası: Evelik otuna mercimek, bulgur yada patates
eklenerek yapılan harika çorba.
Isırgan Otu Çorbası: Yoğurt ve ısırgan otu yoldaşlığı.
Ayrıca: Revan köfte, acem kavurma (meclis yemeği),
safranlı pilav, umaç (un helvası), gafıl konak, çeçil tatlısı, elma dolması,
hörre (un) çorbası, ekmek aşı (ekmeğin üzerine kızgın yağ ve yoğurt dökülerek
yapıyor), pişi, kuymak, haşıl, bozbaş, piti (kemikli ve parça etten yapılan
çorba), üzümlü pilav, Kars böreği
Anlayacağınız yiyen pişman, yemeyen daha pişman.
Nerede Yenir? Kars Kaz Evi’nde tabi ki! Aklınıza başka yer
gelmesin, valisinden turistine herkesin favorisi. Ayrıca restoran Karslı
kadınların kalkınmasını amaçlayan bir proje de yürütüyor. Hem midenize, hem
ruhunuza iyi gelir.
KIŞ ORTAMINDA
MOTORSPORLARIYLA ADRENALİN POMPALAYIN!
Finlandiya, İsveç gibi kuzey ülkelerinde yapılan buz
üzerinde sürat deneyimini merak eden motorsporları sevenler için Çıldır
Gölü biçilmiş kaftan. 80 cm’e kadar donabilen gölün 124 kilometrekarelik dev
bir oyun alanı yaratması meraklılarını buraya çekiyor.
Ayrıca, donan gölde drift etkinlikleri de
düzenleniyor. Çıldır’daki Drift Snowfest organizasyonların en
büyüklerinden. İlgilenenler Tosfed’den ya da Drift Kulübü’den bilgi alabilirler.
Ayrıca, yerel klüpler de kendi aralarında drift yapılıyorlar. Haber
almanın en iyi yolu Kars Eksi 36 Off-Road Kulübü’ne ya da belediyeye
sormak.
 |
Eksi 36
Offroad Kulübü’nden Emrah’a fotograf için teşekkürler
|
Son olarak, her sene Sarıkamış’ta
düzenlenen, Sarıkamış Kış
Oyunları var.
Özellikle motorsporlarına meraklıysanız karda yarışan arabalar, Türkiye’nin
şampiyon pilot ve takımlarının katıldığı showlar son derece ilginç olabilir.
Önümüzdeki senelerde kapsamının çok büyüyüp, Türkiye’nin en sıkı motor sporu
etkinliklerinden biri olacakmış.
ANİ HARABELERİNİ GÖRÜN
Gözden uzak olan, gönülden ırak olur diye boşuna
dememişler. Ani’nin hemen yanından geçen Arpaçay’ın öbür yamacı Ermenistan.
Ani’de hapşırsan, karşıdan çok yaşa derler. O kadar yakın. Ani, kelimenin tam
anlamıyla, ülkenin en ucuna itilip kaldığı gibi dikkatlerin de en ucuna itilip
kalmış herhalde. İnsan gezip, heybetini öğrenince, aklı almıyor. Burası nasıl
oluyor da bir Bergama ya da Halikarnasus gibi popüler değil.
Efes Antik Kenti’nin birkaç misli büyük, 7 yüzyıl boyunca
insan yaşadığı düşünülen, en kalabalık halinde nüfusu 100 bin kişiyi bulan, en
parlak döneminde Konstantinepol ve Bağdat’a rakip olan, Ermeni mirası olmakla
birlikte, müslüman ve pagan kültürlere de ev sahipliği yapmış olan bir yerden
bahsediyoruz!
Bir de konumun muazzam bir görkemi var tabi. Arpaçay
Kanyonu’nun sert yamaçlarının tepesindeki şehirin hem doğal bir savunması, hem
de heybetli bir tahtı var.
Bir rehber eşliğinde gezmeniz şiddetle tavsiye edilir.
Hikayelerini bilmezseniz buranın boş bir bayırda yıkık binalardan ibaret
olduğunu düşünebilirsiniz.
CİRİT FESTİVALİNİ İZLEYİN
Hala mı?
Biz de şaşırdık, hala ata sporumuz cirit, buralarda oynanıyor. Kars ve
civarında başka bir dünya var diye boşuna demiyoruz. Bir köye gittiğinizde
cirit atan kişilerle karşılaşmanız mümkün.
Son senelerde belediyenin de desteği ile eski kış
sporları festivalleştirilmiş. Donmuş Çıldır Gölü’nde Altın At Kış
Festivali yapılıyor. Atlı kızak, rahvan at, atlı okçuluk gibi branşlar
var. Ayrıca yerel motiflerle süslenmiş atlar da pek bi fotojenikler.
 |
Fotoğraflar
için Kuzey Doğa Derneği’nden arkadaşımız Emrah’a teşekkürler..
|
DOĞU ANADOLU’DAKİ AVRUPALI KARS:
BALTIK MİMARİYİ KEŞFE ÇIKIN
Doğu’nun Paris’i diye birçok şehir için derler, hele
hele Mardin’in, Gaziantep’in başında çok duyarız. Elinizi vicdanınıza koyup da
söyleyin, şehrin çehresinden bahsedecek olursak, böyle mimarı Anadolu’da başka
nerede var?
Ruslar 40 yıl kalmışlar, ama bizim toplamda
yapmadığımız kadar güzel bina bırakmışlar. Tabi ki, imtina ile güzel binaların
yanına çirkinlerini dikmişiz, sonra da onların güzellikleri batmış, bir de
zarar vermişiz. Ona rağmen, bu Türkiye’nin bittiği en uzak yerdeki geniş
caddeler, meydanlar, sokak heykelleri ve Baltık mimarısının aralara serpilmiş
nadide örnekleri insanda tatlı bir halüsinasyon etkisi yaratıyor. İnsan
gördükleri ile bulunduğu yeri bağdaştıramıyor bazen.
Ayrıca, getirdikleri şehir planlamasının da hala
kaymağını yiyor Kars. Caddeler, sokaklar birbirine paralel ve uzadı uzadıcaya
gidiyor. Haliyle burada turist olmak pek kolay.
 |
Fotograflar için arkadaşımız/okuyucumuz Serdar’a
teşekkürler
|
YAYLAYA ÇIKIN, SÜRÜ GÜDÜN
Eskiden Posof Kars’a bağlıydı. Posof gerçekten
Türkiye’nin İsviçre’si. Posof’a kadar gitmeseniz bile o tarafa doğru bir yola
çıkın deriz. Kars’ta yörükler gibi yazın yaylalarda inekleri ile göçebe yaşayan
insanlar var. Önceden haber vermeniz, tanışmanız gerekmiyor. Direk arabadan
inip “Ben geldim!” diyebilirsiniz. Zaten gelen giden çok olmadığı için, taze
kan geldi mi bırakmıyorlar. Bizim hiç konuk olma niyetimiz yoktu arabadan
inerken, yol soracaktık. Sonra onlar bizi salmadı.
Ayranlarından içirmek, peynirlerinden yedirmek, kendi
çadırlarını göstermek için birbirleri ile yarışan, siz buzağılarını göstermek
için kolunuzdan çeken tatlı mı tatlı, samimi insanlar. Seve seve sizi konuk
edip, ineklerine çobanlık etmenize izin vereceklerdir.
