"Ey yolcu, yol hazırlığını yap ve yola koyul; Çünkü hür insan yalnızca karakterinde hür olan kişidir."
Diye şiirine başladı köle. Sanki bir gün özgür kalacağını sezmişcesine , her gün karanlık çöker çökmez! tüy kalemini alıyor, yazdıkça yazıyor ve tüm duygularını bir bir azat ediyordu. Sonrada Sagalassos' un gün batımında kent Agorası'nın şarap kokan antresinde çalgı sesleri içinde sızıp kalıyordu. Evet garip ama özgürlük için karanlıktan ilham alıyordu ; çünkü köle olmayı bu kente yakıştıramıyordu. Ona göre herkesin bu kenti sevmeye hakkı vardı; fakat onu anlamanın tek yolu gün batımını beklemekti.Çünkü sadece gün batarken soyluların gölgeleri büyür foyaları dökülür, senato ve tapınaktan çıkıp halkı terk eder sonrada gözden kaybolurlardı ta ki gün doğumuna kadar. En çok da bu anı beklemeyi severdi Epiktetos. Eğer bir gün sizde bu duyguyu tatmak için yola çıkmak ister ve bu özgür hislerin topraklarına gelmek isterseniz, onun sözünü iyi dinlemeli ve bu tavsiyelerini ciddiye almalısınız.
...Eskiler derki:" Her kim ki; Pisidya'nın başkenti Sagolosos’a Angora'dan atıyla yola çıkarsa ikinci gün batımında Epiktekos’un büyük gölgeli insanlar yurdunda kendini bulur. Oraya vardığınızı size söyleyecek saman şapkalı çiftçiler olmaz, orada saban çeken yorgun omuzlu öküzler, tembel bir balıkçı teknesinde hayal kuran türkuaz bir şarkı bile bulamazsınız. Kırsal Bozkırların sürme gözlü eşekleri, balçık deresinden yeni çıkmış çangal boynuzlu camuzlar da yoktur.Buraların büyük mabetleri olmaz ,kızıl bir elma gibi pişkin güneşleri, kentleri izleyen heykelleri, bronzdan dökme büyük anıtları, martılardan iham alan pastorel tabloları yoktur. Ne saat kuleleri ne aşınmış sundurmasında vurulan eski gonglar ne de kilise çanların da pinekleyen yaşlı kargalar ortada görünür.
Sadece yeni dövülmüş bir boza gibi kendir renkli yoğurtları ve çabuk soğumasın diye üzeri sarılmış tandır ekmekleri vardır.Eğer havayı koklarsanız ; kalaylanmış soba, tandır külü, ,kaynatılmış salça, mandal'da ki çamaşırları dalgalandıran nemli rüzgarların getirdiği gül ve lavanta kokusuna kadar birçok latif koku aromasını alırsınız Bu kokular öyle sıcak bir albeniyle sokulur ki, elinizde olmadan merak edip peşine uslu uslu düşüverirsiniz. Taki gözünüzü bambaşka bir düş dünyasında açana kadar.Bu öyle bir masal ki içinde hayel edebileceğiniz her şeyi bulmanız mümkün.Antik Roma’nın mirasıyla dolu iç ferahlatan güzelliklerle dolu Yazılı Kanyondan, Sagalassosa, Göl kenti Eğridir’den Nasrettin Hoca yadigarı Akşehir'e kadar bahar gezilerinin en sıra dışı parkurlarından biri olan bu program için en elverişli mevsim kuşkusuz ki ilkbahar; fakat sonbaharda buraları gezmenin'in zevki bir başka güzel.
Bu programımızda doğa ve kültür gezilerin en güzel seçkilerini bir arada bulacaksınız. Bir taraftan kentlerin belleğinde geçmişin izlerini keşfederken birden bire doyumsuz bir patikada kendinizi doğa yürüyüşü yaparken bulacaksınız.Görmeye değer bir çok doğa güzelliğinde panoramik görsellerle fotoğraf albümünü zenginleştirebilirsiniz. Öyleyse vakit kaybetmeden gezimize biran önce başlayalım.
KOVADA YAZILI KANYON :
Tur Programı için Ankara'dan saat 23.30 gibi yola çıktığımızı var sayarsak yolculuk süresince izleyeceğimiz yol güzergahı Polatlı Yunak , Akşehir, Eğirdir, Kovada Gölü Yazılı Kanyon istikametinde olmalıdır.
6 buçuk saatlik (400km) bir yolculuğun ardından kahvaltımızı ilk durağımız olan Türkiye’nin ilk Milli Parkı Kovada Gölü Milli Parkı’na nihayet sabah 07.00 sularında varış. Muhteşem doğada restoranımızdaki köy kahvaltısı ikramımız aldıktan sonra göl kıyısında yürüyüş ve fotoğraf çekimi için serbest zaman veriyoruz.. Kahvaltımızı yaptıktan sonra bir taraftanda Kovada gölünü keşfediyoruz. İsterseniz keşfimizi Kovada gölünden biraz bahsederek pekiştirelim. Genel itibariyle Kovada Gölünden bahsedersek özet olarak şunları söyleyebiliriz. Konum olarak, Akdeniz bölgesinin Isparta içerisindeki bu güzel gölümüz 1970 yılında Milli Park ilan edilmiştir. 6.551 hektar büyüklüğündeki bu gölümüz Eğirdir Gölü’nün devamı ve uzantısı şeklinde , sığ kesimlerinin alüvyonlarla dolarak ,karstik-tektonik bir kolye şeklinde jeolojik oluşumunu tamamlayan bir oluşuma sahiptir.Eğirdir ve Beyşehir Gölleri'nde olduğu gibi turkuaz mavisi sularıyla göz alıcı bir güzelliğe sahiptir.Bitki örtüsü olarak Kızılçam, endemik bir ağaç türü olan Kasnak meşesi ve çınar gölde görülebilen başlıca ağaç topluluklarından dır. Ayrıca milli park, sazan, tatlı su levreği ve ıstakozu göl fauna çeşitleriyle ile karasal yaban faunası ise Keklik ve Çulluk tilki, sansar, yaban domuzu, Yaban Ördeği, Kaz, Angut gibi hayvan türlerine ev sahipliği yapar.Bakmaya doyamayacağımız bu güzellikle verdiğimiz serbest zamanın ardından vedalaşıyoruz. saat 09.30 gibi bir sonraki durağımız olan Yazılı Kanyona hareket ediyoruz. Yazılı Kanyona 45 dakikalık bir yolculuktan sonra saat 10.15 gibi varıyoruz.Yine bambaşka bir parkurdayız. Burayı keşfetmek için sabırsızlanmakta haklısınız.Çünkü görmeye değer bir tabiat güzelliği karşımızda.Burada yapılabilecek en iyi şey doğa yürüyüşü yapmak ve bol bol fotoğraf çekmek.Ama her zaman olduğu gibi bu doğa harikasını sizlere tanıtalım önce.Yazılı Kanyon 1989 yılında tabiat parkı ilan edilmiş. Çandır köyünün hemen dışında Isparta ili Sütçüler ilçesinde bulunan Yazılı Kanyon, tarihi kültürel özellikleri coğrafik konumu olarak gezginler için cazip bir bölge. Antik dönemlerde Perge’den Pisidia Antiokheia’sına (Yalvaç) uzanan antik bir yol üzerinde bulunan kanyon(Aziz Paul, Perge'den Pisidia Antiocheia'ya giderken bu kanyondan geçmiş) hıristiyanlar ve din turizmi için de kutsal yerlerden birisi sayılmakta.
Yazılı Kanyon'un bu ismi alma sebebi kanyonda büyük bir kaya üzerinde eski yunan şairlerinden Epiktetos' e ait “Hür İnsan Üzerine Bir Şiir”'inin yer almasıymış.Oldukça anlamlı mısralardan oluşan bu şiirin bir çevirisini bu yazımda paylaştım.dilerseniz pasajın altındaki bu şiiri okuyabilirsiniz.
Dilerseniz biraz da yazılı kanyonun jeolojik özellikleri ve coğrafik oluşumundan sizlere bahsederek yazımıza devam edelim.Yazılı Kanyon suyunu Göksu ırmağından alır. Değirmendere Çayı vadisi içinden geçerek Karacaören Baraj Gölü’ne dökülür. Yaklaşık uzunluğu 10 km. Jeolojik olarak kireç taşlarında oluşan kırıklar boyunca gelişen karstlaşma (erime) söz konusu kanyonun oluşmasını sağlamış. Değirmendere Çayı, kanyon içinde irili ufaklı bir çok cepler (kazanlar) görmek mümkün.Tabiat parkının başlıca bitki türleri olarak ağaçlardan;kızılçam, kızılağaç, saçlı meşe, çınar, ardıç, ceviz, keçiboynuzu, zeytin ağaçcıklardan; sandal, defne, tespih, sakız, alıç, zakkum çalılardan; mersin, karaçalı, katırtırnağı, yabangülü otsullardan; laden, sarmaşık ve eğreltiler bulunmakta. Yaban hayatı sakinlerinden ise domuz, yaban keçisi, tilki, porsuk, su samuru, tavşan, sincap, kartal, kızılakbaba, doğan, güvercin, üveyik ve kekliğe rastlanmakta.Bu arada yukarıda bahsettiğimiz Epiktetos'un Hür insan üzerine şiirini buraya alıntıladık. İşte o anlamlı sözler.
Hür İnsan Üzerine Bir Şiir
Ey yolcu, yol hazırlığını yap ve koyul yola; şunu bilerek:
Hür kişi sadece karakterinde hür olan kişidir.
Kişi hürriyetinin ölçüsü bizzat kendi doğasında bulunur
Ve kararında içtenlikliyse hür kişi,
Yüreğinde ise dürüstlüğü, işte bunlar asil yapar kişiyi
Ve bununla yücelir hür kişi hatalarla değil.
Ana-babadan gelen uydurma bir asaletten tat almaz o:
Zira ana-baba değildir hür insanı doğuran
Zeus’tur herkese ata olan ve de tek kök insanoğluna
Herkesin tek şansı vardır. O alır kader icabı beden güzelliğini
Budur soy güzelliği ve hür olma hali gerçek anlamda.
Ruhen köle olan ise sakınmaz kötü sözden, katmerli köle de olsa
Aşırılıktır şiarı bu kişinin, yüreğinde soysuzluk vardır
Ey yolcu, Epiktetos köle bir anadan doğmuştu, ama
Yüceydi herkesten, bir kartal gibi: bilgelikte ise takdire şayandı ruhu
Söylemem gerekirse, tanrısal bir varlık doğurdu onu.
Böylesine yararlı ve sevinç kaynağı bir insan
Tüm ünlü kişiler arasında köle bir anadan dünyaya geldi.
EPİKTETOS
Gezi yazımın başına 2 mısrasını koyduğum bu şiirin tüm mısralarını burada yayınlamaktan çok mutluyum. Bu arada epey bir gezdik tozduk artık karnımız iyice zil çalmış olmalı. hatırlatmadan geçmeyelim, Yazılı Kanyondaki gezimizin ardından öğle yemeğimizi Can Alabalıkta alıyoruz. Buradaki programımızın ardından çevre gezilerimizi tamamlayarak saat 18.00 sularında otele giriş ve konaklama.
Ertesi Gün:
Sabah kahvaltımızın ardından 45 dakikalık bir yolculuk sonrası Saggalassos Antik Kentine varıyoruz. Karşımızda hayretten nefesimizi kesecek güzellikte bir antik kent görüyoruz ve vakit kaybetmeden bu tarihi mirası tanımaya başlıyoruz. Öyleyse ne duruyoruz hadi biraz bu kentten bahsedelim; M.Ö 13000 civarında Gölcük Yanardağlarının patlaması sonucunda bölge coğrafyası şekillenmeye başlamıştır. Batı Toros'ların bir parçası olan Ağlasun Dağı'nın güney eteklerinde, 1700 m yükseklikteki meyilli bir arazi üzerine kurulu kentin kalıntıları 1706'da Fransız gezgin Paul Lucas tarafından keşfedilmiş ve Sagalassos'ta arkeolojik kazılar 1990'da başlatılmış.
Antik Yunan'da Pisidya'nın başkenti olan bu şehrin çoğu yapısı kısmen ayakta kalabilmiştir. Bunların en iyi durumda olanı ise özellikle tiyatro binasıdır.
Çeşmeleriyle meşhur dünyanın en yüksek rakımlı, 9.000 kişilik tiyatrosu ve kendine has kaya mezarlarıyla bilinen Sagalassos'ta Trajan dönemine ait Zeus, Ares, Hermes, Herakles ve Poseidon büstleri antik dönem eserleri mutlaka görülmelidir. Ayrıca, içinde pek çok havuz bulunan Roma Hamamı'nın da iki katı korunmuş şekilde günümüze kadar ulaşmış.
Sagalassos'un İmparatorluk döneminde önemli bir çömlek üretim merkezi olduğunu belirlemiştir ve cam üretimi ile metajurjiye kadar uzanan yerel zanaat üretimini'nin tüm izlerini görmek mümkündür. Kentin anıtsal merkezin doğu sınırında bulunan Neon kütüphanesi ve Dorik çeşme evi şehrin sosyo-politik ve kültürel geçmişini anlamak için görünmesi gereken başlıca mekanlardan birisi. Sagalasos'taki gezimizin ardından 60 km (1 saatlik zaman)lik mesafede bulunan İslamköy'e hareket ediyoruz.Buradaki köy gezimizin ardından öğle yemeği İçin Eğirdir'e hareket ediyoruz.
Şimdiki durağımız ise Isparta ili Atabey ilçesine bağlı bir köy. Köyün bilinen eski adı Doiantosmış. Sırtını Gelincik Dağına yaslamış, yüzünü Davraz Dağına dönmüş İslamköy Kasabası 1500 kişilik nüfusa sahip olup, deniz seviyesinden 950 metre yükseklikte. Aslında Karamanlıların oturduğu adlarıyla ve dilleriyle tamamen Türk olan bu köy, 1692’de papazlarıyla birlikte İslam dinine geçmiştir. Eski inancın kalıntısı kilise peçenek artıkları ise, köyün yakınında hâlâ ayaktadırlar.
Ayrıca İslamköy kasabasında Cumartesi günleri çevre ilçelerden ve köylerden gelenlerle bir pazar kurulmaktadır. Aşağı Harman Camisi, Koca Camisi, Hıdır Camisi, Şehriban Hatun Camisi iki tanede tarihi mescit bulunmakta.
Özellikle İslamköy'de bulunan Türkiye Cumhuriyeti 9. Cumhurbaşkanı Süleyman DEMİREL'in doğduğu Ata Evi olan Demirel Evi ve Demokrasi Müzesi ziyaret edilen yerler arasındadır.
Not:
Eğer küçük bir gezinti yapmak isterseniz. İslamköy Eğirdir arası 30 km. civarındadır. Buradaki gezimizde Hızır Bey Cami, Can Ada, Yeşil Ada ve Eğirdir Kalesi gezileri… Akpınar Köyü seyir terasında çay molası...
Eğer tur programında her şey tam planlanan gibi giderse saat 12:00 civarı Eğridir Gölüne varırsınız. Eğridir Gölü hem gezmek hemde güzel bir yemek yemek için elverişli bir destinasyon. İsterseniz Eğridir'i gezmeye başlamadan önce bölge hakkında biraz sizlere bilgi verelim. Buradaki durağımız Türkiye'nin 4. Büyük gölü olan Eğridir gölü(468km2) tektonik bir göl olup bir boğazla iki kısma ayrılır.Tatlı su kaynağı olup birinci kısmına Hoyran Gölü ikinci kısıma ise Eğridir Gölü adı verilir. Genelde camgöbeği renginde olan göl; günün de değişik renklere büründüğü için halk arasında yedi renkli olarak anılmaktadır. Göl kent merkezinin içme suyu ihtiyacını karşılamakla birlikte , enerji üretimi, balıkçılık (özellikle kerevit) üretiminde önemli bir potansiyele sahip olup içinde 2 adet adacık bulundurur.Bu adacıklar Can ve Yeşil Ada olarak bilinmekte. Şimdi gelin biraz da bu adalardan bahsedelim.
Can Ada:
Eğirdir ile Yeşil Ada arasında yer alan ve 7 dönümlük (7000 m²) bir alana sahip olan küçük bir adacıktır. Yerleşim alanı olmayıp, çadır ve karavan turizmi ile piknik alanı olarak kullanılmaktadır. Atatürk ün Eğirdir'i ziyareti sırasında Can Ada, 1 Şubat 1933 tarihli Belediye encümeni kararıyla kendisine hediye edilmiş, daha sonra Atatürk ün mirasçılarına, onlardan da Eğirdir Belediyesine geçmiştir.
Yeşil Ada:
Eğirdir'in en güzel turizm bölgesi olan adada, doğa güzelliklerinin yanında Aya Stefanos Kilisesi gibi tarihi zenginliklerde bulunmaktadır. Yerli ve yabancı turistlere hizmet veren balık lokantaları ve ev pansiyonculuğu ile meşhurdur.Not: 2 saatlik bir yolculuktan sonra Akşehir'e varılır.Bu yüzden Eğridir Gölünden en geç 15.00'te hareket edilmelidir.
AKŞEHİR
Kuşkusuz Akşehir'i gezmenin en güzel yolu bu ilçeyi Hıdırlık Tepesi olarak bilinen en yüksek tepesinden meydanı kuş bakışı olarak izlemek. Bizde öyle yapıyor ve aracımızı kent meydanına park ediyor ve ardından yürüyerek kent meydanına tarihi Akşehir evlerini gezerek keşfediyoruz. Akşehir evlerini gezerken tarihi evlerin mimarisi dikkatimizi çekiyor, Tarihi evlerin geçmişi en az 100 yıllık bir geçmişi saklıyor.Evlerin giriş kapılarındaki bezemeler ve cumbalı estetik mimarisi ilgimizi çekiyor.Bu rotayı direk olarak takip ettiğinizde Akşehir Evine varırsınız. Akşehir Evi hem tarihi bir bina olması hem de geleneksel Akşehir yemekleriyle meşhur bir mola yeri. Dolayısıyla uzun bir yolculuğun ardından burada yemek yemek hemde hediyelik eşya alışverişi için ideal bir yer. Bu arada verilecek bir serbest zamanda dileyenler Karargah Evini görmeye gidebilirler.
AKŞEHİRDE GEZİLECER YERLER:
BATI CEPHESİ KARARGAH MÜZESİ, NASREDDİN HOCA MEZARLIĞI VE TÜRBESİ, GÜLMECE PARKI
Karargah binası ilk kez 1905 da Belediye Başkanı Bostan Bey zamanında, Belediye Binası olarak inşa edilmiştir.Sakarya Savaşının kazanılmasından sonra Batı Cephesi Karargahı, Akşehir’e taşınmıştır. Burası Büyük Taarruza kadar 9 aylık bir sürede savaşın tasarlanıp planlandığı ve çok önemli misyonlar üstlenmiş önemli bir karargah binasıdır. Atatürk, birçok kez gelerek bu karargah binasında çalışmaları denetler ve Büyük Taarruz hazırlıklarını buradan yönlendirir.Savaş zaferle sonuçlandıktan sonra 1965 yılında, Belediyenin başka bir binaya taşınması üzerine, Müze olması kaydıyla Bakanlığa bağışlanır. 2 katlı olan bina, taş temelli, tuğladan yapılmıştır. Üst kat Atatürk’ün çalışma ve Büyük Taarruz karanının alındığı oda, İsmet Paşa’nın Balmumu heykeli, Büyük Önder’e hediye edilen ve kendisi tarafından kullanılan eşyalar ve silahlar Karargahta çalışan subayların biyografileri, Nutuk’tan alıntılar, levhalar, fotoğraflar, haritalar, belge ve silahlar sergilenen eşyalar mutlaka görülmelidir.
GÜLMECE PARKI:
Nasreddin Hoca Türbesi'nin yanındaki yer almaktadır. Parkın orta yerinde kocaman bir de kazan var. 4 metre yüksekliğinde ve 6 metre çapında bakır bir kazan. Bu kazan: Ankara’da bakırcı ustalarına yaptırılmıştır.Bu dev kazan Guiness rekorlar kitabında yer almış. Sonra da Akşehir’in merkezi meydanına konmuş.
Parkta gülmece ustalarına ait heykeller göreceksiniz. heykeltıraş Cemil Güntepe’nin yaptığı bu heykeller yüzünüzü güldürecek anılar içinde keyifli bir yolculuğa çıkacaksınız. Nasreddin Hoca 1284 yılında, 76 yaşında vefat etmiştir.Sonrada Akşehir’in en eski Selçuklu mezarlığına defnedildikten sonra mezarın üzerine, 6 sütuna oturan, kubbeli bir türbe yapıldı.
Bugün Nasreddin Hoca Mahallesinde, 80 dönümlük şehir mezarlığının ortasında bulunmaktadır. Mezar taşında hocanın ölüm tarihi 1284 yazılıdır, ayrıca eski sütunların üzerinde, Yıldırım Beyazıd’ın komutanının 1393 yılında, türbeyi ziyaret ettiğine dair bilgileri görebilirsiniz. Hoca’nın türbesinin üstünde ise 4 satırlık, Türkçe bir kitabe ile beraber yapı üzerinde kocaman bir kilit asılmış olması ayrıca düşündürücüdür. 12 sütun üzerine oturtulmuş, sivri külahlı yapının külahı metal levhalarla kaplıdır. Türbenin restorasyonu, en son olarak, Padişah II.Abdülhamit zamanında yaptırılmış. önce ahşap olan türbeye, mermer sütunlar ve mermer sanduka yapılarak restore edilmesi sağlanmıştır.Türbede yer alan kitabede, Hoca’nın ölüm tarihi olan 638 Hicri yılı, gülmece ustasına nazire olsun diye ters yazılmıştır. Türbenin hemen kıyısında: yerde, bir metal daire şeklinde plakette bulunduğunuz yerin, dünyanın merkezi olduğu yazılıdır.Buradaki durağımızın ardından gülmece parkına doğru yola çıkıyoruz.10 dakikalık bir yürüyüşün ardından gülmece parkına varıyoruz.Gülmece Parkında tarih boyunca Türk mizahına katkıda bulunan büyük ustaların heykellerini göreceğiz. Buradan sonraki durağımız Akşehir de mezarının olduğuna inanılan ünlü mizah ustası ve Nasreddin Hoca'nın mezarını göreceğiz.Mezarın girişinde yerde büyük bir sini bronz üzerinde yazan “Dünyanın Merkezi Buradır” yazılı levhayı görmeden gitmeyin.
Buradaki gezimizi tamamlayarak Ankara'ya doğru yola çıkıyoruz. Yolda verilecek tek bir molanın ardından Akşam 22:30 civarlarında Ankara'ya varıyoruz. Başka bir gezide tekrar görüşmek dileğiyle şimdilik esen kalın.
Kaynak: Cengiz ÖZTÜRK
