MANİLA - CEBU - BOHOL - TAGAYTAY
Martın son haftası Filipinler Turizm Bakanlığı ve Emirates Havayolları'nın davetlisi olarak düştüm yollara. Öncesinde Filipinler hakkında çok bilgi sahibi olmadığımı itiraf edeyim. Gece hayatı meşhurdu, güzel plajları vardı iyi ama ne yapılır ne edilirdi koca bir hafta? Dönüş yolunda "beni bırakın bu caddelerde" diye mırıldanacağımı bilmiyordum henüz. Lafı fazla uzatmadan başlıyorum Filipinler maceramı anlatmaya...
BAŞKENT MANİLA
Filipinler 7000’den fazla adadan oluşan bir Asya ülkesi. 100 milyondan fazla kişinin yaşadığı ülkede ekonomi tarım, bilgisayar donanımı üretimi ve balıkçılık ile sağlanıyor. İspanyol kralı II. Felipe'nin adını alan ülkede ilk durağımız başkent Manila.
Atatürk Havalimanı’ndan Emirates Havayolları ile Manila ve Cebu'ya ulaşmak mümkün. Dört buçuk saatte İstanbul'dan Dubai'ye, sekiz buçuk saatte de Dubai'den Manila'ya uçtuk. Filipinler’de saat Türkiye'den 5 saat ileri. Dolayısı bile bir gün önce hangi saatte yola çıktıysak, ertesi gün aynı saatte varmış olduk. Bu gece Manila’nın Makati semtinde konaklıyoruz.
"Buisness area" olarak anılan Makati plazaların yükseldiği, pahalı markaların mağazalarının bulunduğu alışveriş merkezlerine ve lüks otellere ev sahipliği yapan bir semt. Manila bu şekilde keskin bölgelere bölünüş durumda. "Global City" dedikleri modern Manila yine plazaların yükseldiği, gündelik hayatın sürdüğü varlıklı bir semt. "Entertainment City" şu anda yarı inşa halinde olan ve 2020 yılında Las Vegas ayarında olması planlanan, kumarhaneler, otel, restoran ve eğlence merkezlerini barındıran bir bölge. Buraya meşhur Boracay kumundan yapay bir plaj ve deniz yapılıyor. İnşaati Türklerden daha fazla sevdikleri yönünde bir his beliriyor içimde. Yol yapmışlar, üstüne bir yol daha yapmışlar, altına bir yol daha yapmışlar. Yollar DNA sarmalı gibi döne döne, altlı üstlü ilerliyor. Rehberimiz kentin bazı bölgelerinde arsaların yalnızca 50 yıllığına kiralandığını, süre bitiminde binanın devredilemediğini anlatıyor. Arsa her el değiştirdiğinde binalar yeniden yapılıyormuş çünkü şehir modern kalmalıymış. Kentin tarihi bölgesinin bulunduğu "Old City" de çok sayıda okul, restoran, hostel var. Şöyle bir ufka bakınca yaşamın derme çatma barakalarda sürdüğü semtlerin de olduğunu da görüyorsunuz ama biz buraları gezemedik.
Manila’da semtler arası ekonomik farklılık o kadar büyük ki bir semtte çöpler haftada bir toplanırken bir semtte her gün toplanabiliyor. Trafik kaotik bir hal almışsa ve elektrik kabloları öbekler halinde gökyüzünü kaplamışsa yoksul bir semtte olduğunuzu anlayabiliyorsunuz.
Başkent Manila trafiği ile ünlü bir kent. Oysa biz İstanbul görmüş bünyeler olarak bundan pek etkilenmedik. Bir yerden bir yere ulaşmak vakit alıyor zira mesafeler uzun. Trafik yavaş da olsa sıkışmıyor, akıyor. Şehrin bir metrosu yok çünkü yeraltı suları müsaade etmiyor. Amerikalılar'ın ardında bıraktıkları Jiplerin arkalarını uzatarak toplu taşım aracına dönüştürmüş, adını "Jeepney" koymuşlar. Bugün dolmuş yerine geçen bu araçları süsleyip püsledikleri dolayısı ile ülkenin sembollerinden biri yerine geçiyor. Klimalı turistik Jeepneyler bize otantik gelse de rehberimiz "evden işe gitmek için üç jeepney değiştiriyorum" deyince işin büyüsü biraz bozuluyor. Diğer bir ulaşım seçeneği olan tricycle'lar bir bisiklet arkasına monte edilmiş bir oturma kabininden oluşuyor. Hepsinin arkasına İncil’den alıntılar be benzeri Katolik Hristiyan sözler yazılması bir tesadüf değil, zorunluluk. Eskiden Tricycle sürücüleri araçlarının arkasını erotik yazılar ve resimler ile süslermiş. İşin çığırından çıktığını düşünen hükümet bunu yasaklayarak dini yazıları zorunlu tutmuş. Filipin nüfusunun büyük bölümü koyu katolik, bu konuyu Cebu bölümüne saklıyorum.
Manila'da ilk durağımız Intramuros. Burası ülke İspanya sömürgesi altındayken İspanyolların yerleştiği ve İspanyol olmayanları dışarıda tutmak için etrafını surlar ile çevirdikleri tarihi bölge. İçerideki lüks İspanyol evlerinden bir tanesi olan "Casa Manila Museum" bu gün müze olarak gezilebiliyor.
İspanyolların sömürgecilikle bir dünya markası olması boşa değil. Filipinlilerin geleneksel kıyafetleri olan Barongsaya (kadınlar için) ve Barong Tagalog (erkekler için). Bu cepsiz düz beyaz gömlek İspanyol sömürgesi döneminden miras. Buradaki önemli nokta kıyafetlerin cepsiz olması. Böylece İspanyollar Filipinlilerin üzerlerinde bıçak taşımadıklarından emin olabiliyor. Çok uzun yıllar İspanyol sömürgesi kalmalarına karşın İspanyolca konuşmamaları da planlı bir politika. İspanyollar cümle kuramasınlar diye halkın yalnızca adları öğrenmesine izin veriyor. Sıfat, yüklem bilmeyen Filipinliler İspanyolca konuşamıyor. Daha sonra Amerikalılar gelip pazarlık ile ülkeyi yarı fiyatına İspanyollardan satın alınca İngilizce eğitim dönemi başlıyor. Bu yüzden Filipinlerin ana dili Filipince ve İngilizce. Her adada farklı diyalekt kullanıldığını ve kimi bölgelerde yaşayanların diğer bölgelerdekilerin konuşmasını anlayamadığını da ekleyeyim.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesinde yer alan St. Augustin Kilisesi ve Manila Kilisesi de Intramuros’da bulunuyor. Bağımsızlık anıtı, Jose Rizal anıtı ve parkı gibi tarihi ve politik açıdan önemli yerleri rehberimizden dinliyoruz. Surların etrafında at arabaları ile gezmek mümkün ancak yollar bozuk, at arabaları küçük. Rehberimiz bizi uyardı “eğer size bir aracın 6 kişilik olduğu söyleniyorsa aslında 4 kişiliktir” zira Filipinliler çok minyon insanlar. Onlar o arabaya 6 kişi sığabiliyor, ancak bizim için imkansızdı.
CEBU ve MACTAN
Sabah erken saatte Manila’dan Cebu adasının hemen güneyinde yer alan ve adaya kara yolu ile bağlı olan Mactan adasına uçuyoruz. Uçuş 1 saat 15 dakika sürüyor. Filipinler’de havalimanlarına çakmak sokmak yasak. Varlığından haberdar olmadığımız çakmakları bulup el koyuyorlar sağ olsunlar. Bazı havalimanlarında ise ayakbastı parası alınıyor ancak Manila Havalimanı bunlardan bir tanesi değil.
Cebu’da yapılabilecek en güzel şey snorkeling. “Island Hopping” tekneleri gelip sizi otelinizden alıyor. Tekne dediğim tenteli, irice bir sandal. Çok konforlu bir şey beklememekte fayda var. Buradan belirlenmiş noktalarda durup şnorkel, gözlük ve can yeleğinizle cam gibi sulara bırakıyorsunuz kendinizi. Rengarek balıklar, mercanlar… Su altında çekim yapabilen bir kameranız varsa mutlaka yanınıza almalısınız. Balıklar bu berrak suda parmaklarınızın arasından geçerken bu anı ölümsüzleştirmek isteyeceksiniz. Duraklardan bir tanesi olan “Sand Bar” şnorkel alanına iskeleden girebileceğiniz, kıyıda yemeğinizi yiyip kahvenizi içebileceğiniz bir yer.
Yemek demişken Filipinlilerin damak zevkiyle bizim damak zevkimizin pek uyuşmadığını önceden kabul etmek lazım. Denizden çıkan her şeyi yiyorlar ama bunların çok az bir kısmı balık, büyük bölümü yosun ve kabuklu deniz canlılarından müteşekkil. Karides, balık, tavuk, sebze ve yağsız pilav en geleneksel restoranlarda bile bunulabiliyor. Otellerde her zaman uluslararası damak zevklerine hitap eden yemekler bulmak mümkün. Yani hiç kimse aç kalmıyor. Yalnız hiç beklenmedik yemeklerin içine şeker atabiliyorlar. Şekerli tavuk ve şekerli midyeli salata gibi şok edici tadları saymazsak Filipinler mutfağı için yorumum “lezzetsiz ama yenebilir” olur. Yine de yerel yemek yiyeceğim diye radikal kararlar almayın, bilindik yiyecekleri tercih edin derim. İnanılmaz lezzetli mango, ananas ve muzları ise mutlaka tadın.
Island Hopping turumuzun dönüş yolunda fırtınaya yakalandık ancak bu mevsimde böyle bir şeyle karşılaşmak oldukça nadirmiş. Filipinler Kasım-Nisan arasında gezilebiliyor. Nispeten serin havada gezmek için Kasım, Aralık, en kuru ve en sıcak havayı tutturmak için Mart, Nisan ideal. Bizim seyahatimiz boyunca yağmura, yer yer fırtınaya denk gelmemiz kötü şanstı o kadar. Buna rağmen gittiğimiz her sahilde denize girmekten kendimizi alamadık. Bembeyaz kumları ve buz mavisi berrak denizini unutamayacağım.
Biz Cebu adasına üç köprü ile bağlanan Maktan Adası’nda konakladık çünkü burası hem havalimanına, hem feribotlara yakın. Adanın bir başka konaklama seçeneği ise en büyük şehri olan Cebu kenti. Görme fırsatımız olmasa da tarihi önemi olan bir şehir burası. Filipinler’in ilk şehri ayrıca İspanyolların adaya ilk ayak bastıkları yer. Kaşif Macellan; ki kendisi ilk Avrupalı turist sayılıyor, ilk kez Cebu kentine ayak basıyor, burada Hristiyanlığı yayıyor ve burada öldürülüyor. Filipinlilere İsa’yı tanıtmak içinde bir bebek İsa figürü kullanıyor. “Neden bebek” sorusuna biz bir yanıt bulamadık ancak ülkede sıkça göreceğiniz elinde asa, başında taç bulunan pelerinli bebek heykeli Filipinlilerin ilk tanıştığı İsa figürü. Bugün katı Katolik bir ülke olan Filipinler’de boşanmak ve kürtaj yasak.
BOHOL ve PANGLAO
Bir sonraki durağımız Bohol Adası. Cebu’dan Tagbilaran Adası’na feribotla ulaşım 2 saat kadar sürüyor. Feribota ilk bindiğimizde soğuktan ne yapacağımızı şaşırdık zira klima adeta bir Ankara ayazı estiriyordu. Filipinliler sıcaktan düpedüz korkuyor, nefret ediyor. Her yerde “su için, güneş kremi ve şapka kullanın” uyarıları mevcut. İç mekanlar ise serin bile değil düpedüz soğuk. Klimayı seviyorlar.
Bohol Adası’nda rüya gibi bir gün geçiriyoruz. Bu günkü programımız Tarsier Barınağı, Loboc Nehri’nde tekne gezisi ve Çikolata tepeleri! Tarsier yalnızca Malezya, Filipinler ve Endonezya’da yaşayan, armut büyüklüğünde bir primat. Rehberimiz Tarsier’in maymunların da atası olduğunu zira 45 milyon yıldır yeryüzünde yaşadıklarını söylüyor. Minnacık boyu var ama türlü türlü huyu var bu ilginç hayvanın. Baykuşlar gibi başını 180 derece çevirebiliyor, yarasa gibi çevresini kulakları ile algılıyor, insan gibi ürüyor ve bir maymun çevikliğine sahip. Ebatı ise fare kadar. Tarsier’ler çok hassas hayvanlar. Stres, acı ve esaret altında ölene kadar nefeslerini tutmak ya da bıngıldaklarını ağaçlara vurmak gibi intihar eğilimli hareketleri var. Bu nedenle barınağa girdiğimizde son derece sessiz olmaya dikkat ediyoruz. Flaşlı çekim yapmak, dokunmak yasak. Barınağın kurucusu eskiden bu hayvanları yakalamaya çalışıyormuş ancak daha sonra vicdanı rahatsız olmuş ve Tarsierlerin huzur içinde yaşayabilecekleri böyle bir ortam olmuşturmuş, bakımlarını üstlenmiş. Burada bizi görevliler gezdiriyor. Tarsierler ağaçlarını ev belleyip işleri bittikten sonra tekrar ağaçlarına döndükleri için hepsinin yerlerini ezbere biliyor görevliler. Dört tanesini görüp fotoğrafladıktan sonra buradan ayrılıyoruz.
Loboc Nehri’nde yemekli tekne gezisi bizi bekliyor. Tekne hareket eder etmez herkes karnını doyuracak kadar yiyeceği hızlıca tüketip parmaklıklara yapışıyor. Buranın doğası öylesine güzel ki lezzetli olmasına karşın gözümüz yemek görmüyor. Yemyeşil bir örtüyle sıkça dokunmuş kıyıları, durgun nehir üzerinde hafif yağmur sesi meditasyon gibi geliyor. Tekneden indikten sonra hediyelik eşya klübelerini geziyoruz. Hediyelik ürünlerin başını magnet, tshirt ve kurutulmuş mango çekiyor. Ancak her kentte yerel, o kente ait ürünler bulmak mümkün. Şöyle genel bir “Filipinler” yazılı magnet bulmam bir haftamı aldı.
Peki Filipinler ucuz mu? Kesinlikle pahalı değil. Ancak söz konusu turistik aktiviteler olunca çok ucuz da olmuyor. Bir fikir vermesi adına bira otellerde 2,5 Dolar, Markette 1 Dolar. Otel spalarında ücretler 10 - 65 USD arasında değişiyor. Tshirt, magnet gibi hediyelikler 1 ila 6 dolar arası. Elbette ülkede dolar değil yerel para birimleri olan Peso Kullanılıyor. Döviz bürosunun kaçtan bozduğuna göre 1 dolar 48-50 Peso arasında değişiyor.
Filipinlerin ünlü doğal yapılarından bir tanesi de Çikolata Tepeleri. Sayısız çorak tepeciğin ufka uzandığı bölgeyi görmek için bir seyir terası yapılmış durumda. Terasa çıkmak için 214 basamak tırmanmak gerekiyor ki basamakları adımlarken kendimi Kungfu Panda filminde gibi hissediyorum. Yukarıdaki manzara ise eşsiz. Çikolata tepeleri adını yaz sonuna doğru üzerindeki minik otların kuruyarak kahverengiye dönüşmesinden alıyor. Yemyeşil bir coğrafyada sayısız kahverengi damlacık oluyor terastan görülen. Mart sonunda tepeler yeşil olmasına karşın görülebilecek en ilginç doğa yapılarından bir tanesi olma özelliğini koruyor. Gece Bohol’un hemen yamacında, adaya kara yoluyla bağlanan Panglao Adası’nda konaklıyoruz.
Otelimizin muhteşem plajında denize girmeden bölgeden ayrılmak olmaz diyerek sabah saat 5.30’da kalkıyorum ancak unuttuğum bir şey var, Filipinler’de hava sabah saat 6’da aydınlanıyor. Bahaneyle bir de gün doğumu izlemiş oluyorum. Deniz henüz yükselmediğinden sığ sularda yüzüyoruz. Bu bölgede gelgit çok fazla. Deniz geceleri metrelerce çekilip sabah yavaş yavaş geri yükseliyor. Yaz olmasına karşın gün batımı da akşam 6’da.
TAGAYTAY ve TAAL VOLKANI
Sabah erkenden Tagbilaran’dan Manila’ya uçarak Bohol Adası maceramızı burada bitiriyoruz. Hedefimiz Manila’ya iki saat mesafede, dünyanın en küçük yanardağı olan ve bir gölün içindeki adanın içindeki gölün içinde yer alan aktif Taal Volkanı’nı görmek. Volkan turu tam gün süren bir tur. Tekneyle adaya ulaşmak, adadan atlara binerek yokuşu tırmanmak gerekiyor. Söz konusu gölün bir kısmı sıcaktan fokurdarken bir kısmında insanlar yüzebiliyor. Rötardı trafikti derken programın gerisinde kalıyor, volkanı yalnızca uzaktan görebiliyoruz. Taal Volkanı halen aktif bir volkan haliyle uzmanlar her daim tetikte. Dört alarm seviyesi belirlenmiş. Taal her zaman 2. seviye alarmda tutuluyor. Eğer 3. Seviye alarm verilirse adaya gidiş yasaklanıyor. 4. Seviyede ise bölge tamamen boşaltılıyor. Buradaki otel ve turistik tesislerin görevi bölgede yaşayanları araçlarına alarak bölgeden çıkartmak. 1911 yılında patladığında külleri Manila’ya kadar yayılan dağın son püskürmesi 1993 yılına denk geliyor. Volkanik toprak nedeniyle burada yetişen meyveler inanılmaz lezzetli. Parmak boyunda muzlar ve baldan tatlı ananaslar satılıyor. Bir kilo muz yarım dolar.
Devlet çeşitli kanunlarla burayı korumak için elinden geleni yapıyor. Arazi sahiplerinin arsalarının belli bir bölümünde tarım yapmaları şart. Çocukların mezun olabilmek için en az bir ağaç dikmesi gerekiyor. Evlenmek isteyen çiftlerin başvurusu da en az iki ağaç dikmeleri karşılığında kabul ediliyor. Filipinler genelinde doğayı korumak gerçekten önemseniyor. Her yerde geri dönüşüm için ayrılmış çöp kutuları var. Plastik poşet yerine kese kağıdı ile satış yapan dükkanlar da dikkatimizi çekiyor. Yola çıkmadan önce çok daha kaotik bir ülke ile karşılaşmayı bekliyordum. Ancak tüm beklentilerimi boşa çıkartan bir yeryüzü cennetinde buldum kendimi. Dönüş günü gelip çattığında ayrılmak güç oldu.
Dönüşümüz yine Emirates Havayolları ile Dubai aktarmalı olacak. Uzun yolculukta buisness class büyük nimet. Lounge’ları, konforlu koltukları, kaliteli uçak içi hizmetleri ile yolculuğumuzu bir keyfe çeviren Emirates ailesine tekrar teşekkür ederim.
Şu anda Filipinler'in tadı damağımda. Gördüklerime doyamadım, göremediklerim zaten aklımda. Henüz görmediyseniz Filipinler yapılacaklar listesinin en başında yerini hak eden bir coğrafya…
Kaynak: Dilara DOĞANGÜN - LEYLEĞİN GÜNCESİ
